Search


Nov 17, 2012

Structural Reform


November 13, 2012 khan Delhi tlanga Hmar hnathlak inzomkhawm pawl hrang hrang thruoituhai inhmu khawm a, inthuruol tak le pheikhai inruol taka kal ei chawi pei dan ding hril tlang ding ti a na, amiruokchu mithi ei nei thut leia thrul hri a ni a. Hril tlang ding laia pakhat chu Delhi Hmar Christian Fellowship (DHCF), tuta Hmar Christian Fellowship, Delhi (HCFD) tia ei thlak danglam tah hnuoia pawl bik um loa ei luong khawm diel diel hi puo tienga inthoka hung baw dar theitu laka veng him a trulzie thu niin ka hriet.

Kum 2007 chawhma tieng khan hi thil hi ngai poimaw-in, artikul ‘HMATHLIR NEI’ ti voi li zet ka ziek a. Chu taka ka thupui tak chu ‘Structural Reforms’ a nih. A hnungin, Sikpui Kut niin seminar angin hi thu hi ei chai bok a. Hi thu poimaw tak hi bi non a, siem thrat ngaihai siem thra dinga hma ei lak theina dingin, ka thu ziek laia threnkhat lak suok chu a hnuoia hin ka hung thur suok nawk a, ngaituona hmanga ei tiem ka nuom a, chu ding chun tiemtuhai ka fiel bok a nih.

HMATHLIR NEI-1 (January 26, 2007):

Kohran ngirhmun

 Ei ram puo tienga mani trong hmangna biek in pakhata kohran pawl tina mi lungruol taka ei inlawi tlang tamna tak chu Delhi Hmar Christian Fellowship (DHCF) a nih. Hi hi a tak taka ei nuna Pathien thu ei hrilna chu a nih. Ei ram tienga Pathien nau inti, sienkhom ui le kel anga thlung kop thei der lohai khom Delhi tlanga an um sung na nâ na chu an ralfeihai intungin, ngai ngam takin an hung inlawi lut a, hmel hriet lo kar hla mi anga inen hlakhai khom kha kut lumin an inchibai a, mi suikhawmtu a ni takzet el. Chu boruok ei siem ringot khom chu rongbawlna thienghlim le hlawk tak a ni tah hrim hrim. Hi boruok hin kohran chirh inthèna khêl hmun hrang hrang Guwahati, Silchar, Mumbai, Chennai, Bangalore le Pune ah hai të a hring pei a, lawm a um takzet a nih.

DHCF chun 2007 hin kum 17 lai a lo suo ta a, mihriem khom ni sien nunghak-tlangval tling tah, Pawlsawm Pahnih zo ruol tah, mi tlinga ngai, tien lai lem chu ni sien, nuhmei neia in tum suok thei ding hiel a lo ni tah. Rongbawlna tieng khom vai thimpui lai damten a luong lut mek a, hma ei sawn hret hret a nih. Ei thlaphènah kohran hrang hranga inthokin vaihai lai rong an bawl tran mek a, ieng chen am ei paw inthuk thei ding ti ruok chu Pathien chauin a hriet. Chuong rongbawltuhai po po inlawi lutna chu DHCF a nih.

Vai hmangai phak khopa ringna neihai hi ngaisang an um khop el. Kei chu, Pu Lala Khobung ti danin, ka ringnain vaihai hi a la huom phak naw a, ka hmangaina lem chun a la huom phak naw nawkzuol. Ram thima chu eini rawi neka ram thim lem hi ka hmu bik nawh. Vaihai chu kalchar nghet tak nei an ni leiin, an inthim dan hin zepui inril tak a nei a, chu zie chu man fuk naw chun hmusit pal khom an ol khop el. Amiruokchu, mi se taka inlang khom hi hang bel chieng tak tak inla, a mawlna muol muolah mawl top khom ni sien, inthlungna inril tak nei a ni tlat leiin, a zie hi a nghet a nih. Milim bie, thilmaka an ngai chu baw huoi huoi chi, an biek tak sum le pai an hmu theina ding awma an hriet lem chun mi bawr huoi huoi ching mi an nih. Amiruokchu, an mi huorna pangsa a hung re a, an lo beisei ang manna dong ding an hmu naw lem chun an huongah an lut nawk rip a, an rê duok a. A la chambang mi tlawmtehai chu ringtu tak tak an ni el thei a, sienkhom inhnempui tlak chu vang phar an tih. Hi hi misawnari lo fe hmasahai daihriet a ni tlangpui. A la fe dinghai khomin hriet a thra.

Hi thu hi ka ziekna san chu DHCF-in a kakhawk a la tuor thei dinga ka hriet lei a nih. Hun iemani chena inthok tah khan einia ram thim invoi phak si lo, puo tienga ram thim invoi, ringna tienga naupang tak tak, trening mumal khom nei loa a hrum a hriela rongbawlna sin la dinga misawnari anga pên suok ei pung pei a. Benny Hill le Faktea thlahai ni awm tak tak, mi dawi thluk hrat tienga ramtrang tum dam, thlarau damna neka taksa damna tieng uor lem dam le thilmak thaw theia inhril, Setan kungfu chak dop dop anga insan puom chi dam, vai film-a chang dinga thra fahrana inlang, sienkhom tak ram an hang hmasuona anni ringna chen khom ringhla rum rum pawl dam an hung suok zeu zeu ta a, an la hung suok pei ding a nih. Hinduhai laia an rongbawlna a hung inthawt pha leh eini lai a hrana inkhawmpui ding zong pawl an hung suok ding a na, chu chu remchanga lain ei kohran laia pawl zong pawlin kuo suot tumna hmangruoin an hung hmang nuom tawl bok ding a ni leiin, chu huna DHCF huona rul a lut nawna dingin fimkhur taka a lo inbuotsai lawk thra mei a tih.

Tuta ei pung neka nasa hin ei pung pei dingah ngai inla. Ei ram tieng sorkar le misawnah sin a hung tlawm deu deu pei leiin, Class 12 le Graduate zo tah mi zaa sawmriet chuongin hmun dangah sin an zong a ngai ding a na, an hung tlak thlak rawnna tak chu Delhi tlang hi a la hung ni pei ding a nih. Tuta inthoka kum sawma chu a let hni neka tam daih um tang ei ta, biek in pakhata inlawi ruol ei ni ta naw ding a ni leiin, nuom inla nuom naw inla, biek in pahni pathuma ei inlawi a la hung ngai ding a nih. Chuong biek in hrang hrang chu DHCF hnuoia um zing dinga ei dit a ni chun, tuta inthoka hmathlir neia thrang ei lak a ngai. India ramin hma a sawn anga a sawn tung pei chun kum sawmhni velah USA ei khûm thuok hman ding a ni leiin, Delhi hi a hung poimaw deu deu ding a nih. Ei ram tienga kohran pawl hrang hrang an hung thranghar chieng pha lem chu, Delhi tlanga hmunpui khuor an la hung tum vong ding a na, Delhi posting hi an la hung inchu huoi huoi ding a nih. Chu pha chun DHCF ngirhmun iem ni tang a ta? Chu chu a nih hmathlir neia DHCF hi thruoi a trul san chu.

Hi thil hi zeldin thu ang mei meiah ngai nawng ei tiu. Zinga nisa suok ding ang tluka inkhel loa thil la hung tlung ding a nih. Ei ram tienga inthoka kohran AIDS khi ei phur lut vai chun thil vangduoithlak tak ning a tih. Tu khom hin eini lai chuong anga HIV Positive invoi chu an inther der tah ti hriet a thra. Ei inluttir vai chun a hmaa ei thaw dan ang bokin ek vuok pher chu nêpte ei la hung ni ding a nih. Chu chu do ngam dinga ei inbuotsai ding a ni chun DHCF inrelbawl pei dan ding fimkhur taka ei duong suok ngai a tih. Hma ei lak dan dinga ka ngai ve danhai chu hi taka hin hril ka tum naw a, a hrilna ding tak khom ni kher naw nih. Chuong ang hrilna ding chu dawkan (Forum) ei buotsai ngai a tih. Tu hin chu a tlangpui chauh, a rurel siem thrat dan ding (structural change) hang hril ei tih.

Tuta DHCF inrelbawl dan hi ei phak china ding chun huntawk angah lo ngai hlak inla khom a huntawk ta nawh. Kum hni danah Executive Committee ding ei thlang a, ei thlanghai chun an sin chel ding an inruot a, anni thrangpuitu dinga thra an tihai chu an ruot sa bok a. Sienkhom Executive Committee ti si a, Executive sin chauh thaw loa legislative le judiciary sin an chel kop ta vong hi a felfak nawna chu a nih. Kohran tinin thuneitu insang tak General Assembly a nei a, chu chu kum tin ko a ni hlak a. DHCF ruok chun General Assembly a nei ve nawh. General Assembly aiawtu chu kohran mipui ni mei ei tih, sienkhom Executive Committee inthlangnaa chauh mipui ei hmang. DHCF inthruoi dan dinga thra lem thil thar rot nuomtu an lo um a nih khomin General Assembly ei nei si naw leiin le Executive Committee member an ni si naw chun thil thei a ni hri naw a, chu chu ei inthruoi dana baksamna lien tak chu a nih. Hi hi siem fel vat a trul. Ei siem phuisui vat naw chun nasa takin a nghong ei la tuor ding a nih.

Chuleiin, ei ngirhmun fe pei dan ding hril tlangna dingin Interim General Assembly ei ko vat trulin ka hriet. Chu taka chun kum tina General Assembly ei nei dan ding dam, biel tina aiawtu ei intir dan ding dam le ei inrelbawlna dinga thil trul dang dang ngaituo ni sien. Hienga biel hrang hrang aiawtu ei insiem fel pha chun taa neitu hung tam ei ta, ei dài hung nêr tumtuhai khom inthuruol takin mani zawn sengah do tlâng thei tang ei tih.” (January 26, 2007 Delhi)

HMATHLIR NEI-2 (FEBRUARY 3, 2007)

DHCF ngirhmun

“Delhi Hmar Christian Fellowship hi hrisel tak le hrat taka inthrang pei dinga ei dit a ni chun ei inrelbawl dan hi en fie a, bulthrut nghet le ringum a’n rang thei anga ei rem hmasak phot a ngai. Kha hmaa ka ziek rop tah ang khan ei inthruoi dan kalhmang hi a ‘democratic’ nawh. Ei thurelhai bawzuitu ding Executive Committee ei nei a, sienkhom thureltu ding ei siem si naw leiin, a tu thurel am an bawzui ta ding a na? Hieng hi a ni leiin dan siemtua inngaiin anni thu thuin dan an siem a, anni thu thuin, an ril rem zawngin an thlak danglam a, an nuom nuomin kohran mipui an mi pal zut ni takin a’n lang. Hieng hi thil fe dan ding kalhmang a ni nawh. Ei ram tienga kohranin kohrana thuneina insang tak cheltu General Assembly a nei angin ei nei ve a ngai a, chu chu dan siemtu le pawlisi zamtu, thupui rel trul hrim hrim reltu ding a nih. Chu taka thurel bawzuitu ding chu Executive Committee a ni chauh ding a nih. Chun, chawibiek inkhawma rongbawlna sin le mawphurna hrim hrim chu, chuong ang thawtu dinga thlang le awrden, pastor hai thaw ding a nih. Hi hi Pathien chawibieknaa inrelbawl dan dinga Pathienin Mosie a hril kha a nih. Chu thil chu inza le hre zingin, ringtu hmasahai khan ni tina an inrelbawlnaa zirtirhai thrangpuitu ding Thlarau Thienghlima sip mi pasari an ruot a ni kha (TT 6:1-3).

Tu hin ei hmaah thil dang dang thaw ding tam tak ei inbituk a. Biek in nei tumin thrang ei lak a, ei trul hrim bok a, theitawpa ei bawzui pei chun Pathienin a mi la pek ngei ei ring bok a nih. Amiruokchu, hi thil hi ei bawzui chur chur zing lai hin ei inrelbawl dan ding siem fel phot a ngai. A tira ei thaw tum tak le society ei siemna san kha chu Cultural Centre nei a ni a, chu chu chawibiek inkhawmnaa hmang nghal ding ti a ni kha. Chun, DHCF ta dinga Korean nu pakhatin hmun chikte a mi’n chawkpek, mimal hminga ei lo sie palh hman tu chena ei Fellowship hminga ei la thlak thei naw a ni chun, mi fimkhur le thil dawn sei deuhai chun ieng leiin am buoina bu chok suokna dinga an ngai thilah an fak sik sik sum an hung pek ding a na? Ei hmaa thil inhnokhai hi inthiel fai hmasa phot tum ei tiu. Ei hmaah Pathien le mihriem darthlalang siein, chieng taka ei puo tieng le sung tieng inbi chiengin, mani nina seng inbi chieng hmasa phot tum bok ei tiu.

Upa ei dit thu ei hril a, ei trul hunah Pathienin mi la pe ngei a tih ti khom ring tlat inla. Amiruokchu, Upa ni chak dop dop eini lai ei um leia inthlang ei tum a ni chun thil fel ni naw nih. Eini puola pastor ei nei hma khan Upa pekin ei um naw a, pastor pahni zet ei nei hnunga a mi zuk pek thut ei ring am? Chu bakah, tu hin DHCF huonga um pastor 8, evangelists chuong vel zat bok, Executive Committee, Thralai thruoitu, Naupang zirtirtu, Nuhmei Pawl thruoitu le rongbawltu dang dang ei sor lai le ei sor thei hi, an rengin mi 50 chuong hiel ei nei a. Chuong po po baka chun, Pathienin mi pein mi pe naw sien, Upa pathum thlang tling hrim hrim tumna lungril dam a um a ni chun, chu chu Pathien kut nghak loa Sari-in a hisapna hmang a, hmeia nei dinga a pasal kuoma a umpuinu Hagar a pek suok ang kha ni thei a tih. Chu chun kum sangthum liem taa inthoka tu lai chena chawl loa Ismail thlahai le Isak thlahai kara innghirnghona le indona hi a hung intlungtir a nih. Pathien rawl neka mani ngaituona invir vel ngaithlak lem hi thil trium tak a nih. Mani chalakna le remruotna hmang loin Pathien rawl ngaithla lem ei tiu. Chun, ei lungrila ei thaw chak le tum ang zawnga thlarau inhriettirna dong anga hril hi thil olsam tak el a na, chu huna chun a nih thlarau khelhlipin hmun a hung inchu nuom hlak chu. Shakespeare an naw The Merchant of Venice-a, “The devil can cite Scripture for his purpose” titu kha?

Thil dang dang ei buoipui hmain, Pathien rawnin, ei ngirhmun inen fiein, bulthrut nghet tak la siem fel phot ei tiu. Chu bulthrut innghatna chu Chatuon Lungpui Isu Krista ni raw se.” (Delhi, February 3, 2007)

Hmun hrang hrangah hieng ang thu hi ka ziek ta a, tuta truma ding chun hi ka hung thur suok pahni hi la hun tawk pphot raw se.

(November 17, 2012 Delhi)

1 comment :

Unknown said...

writings followed.....actions will be respected........TIME as we witness is now....................fiction writer if u r not.........??????? ( u know what i mean)
ro1hmar@gmail.com