Inkhawmpui tlung kim ni
October 12, 2007 Zirtawpni zan tieng. Senvon Zopuia inthoka kan hung thlak, khuo kan tlung charin ruopui vanawn a hung sùr a, in pakhatah kan tlàn lut a. Chuong lai chun ruo hnuoiah trawp kiengin Leisen le Parvachawm khuoa inthoka Hmarram Thralai Pawl Inkhawmpui hmang dinga hunghai chu an hung tlung ve a. Khaw hrang hranga inthoka hunghai inripawtna hmun dinga inkhawmpui kawmitiin a ruota chun mikhuolhai chu an hung inripawt phot a, chu taka inthok chun an tlungna ding in sengah an sem dar a nih. Kan chawlna in tuola chun Parvachawm palaihai an hung inripawt a, kan chawlna ina chun Leisen palaihai an hung inripawt bok a. Hieng khuohai le an se vela khuohai hi motor lut theina lampui a um naw leiin airuo ching hnuoi, lam pik, innal le por, invotin dawk tuma lam sira chil far fep fepa an lo inchân tuouna hmun suk le tung nêr thlenga ke lawnga hung an nih.
Hi inkhawmpui hi kohran pawl bik um loa thralai inkhawmpui an buotsai hmasa tak, pawl hrang hranga inthre dar hnunga thil la um ngai lo a nih. Inkhawmpuia hunghai hin an thilthaw ropuizie hi hrein hre naw hai sien, thu ropui tak, inzomkhawmna thu chu a thuphung ringot ni loin, a tak takin an hril a nih. An hmel le an pumruo ringot en chun suong an hlaw naw khom a ni thei. Khawpuia hnienghnar taka khawsa, mi dolkai thra le pangti nem innohai leh tekhi chi khom an ni ve nawh. Dannaranin an thehre a, an inthir a, an hàng. Rinumna nasa taka inthoka hung suok, ni tin mise le invot kara a sûr a sa hnuoia hrâm bul le insuol hlak le phurrikin a del thru an nih. An khawsakna siem changkangtu dinga an thruoitu thlanghaiin sorkara inthoka hamthratna an dong ding po po a hlek khom hmu phak loin an dol thlakpek a, mi hausa dawkan bula a fak nawi tla inchàna khawsa Lazar ngirhmun khom kha an chang phak nawh. Chu khêla chun, an inhnem theina um sun Pathien hmêl khom hmu fie thei lo dinga Setan tirkohaiin kohran pawl tum tuma an pot dar le pawl tranna lungrila an vai rui hlakhai an nih.
Chuong kohran pawl hrang hrang hrêngkola inthoka intâl suok nuom thralaihai chu an nih hi inkhawmpui hmang dinga hung hai chu. Trampui mitsimin a nang mek lai khom ni sien, an mitah beiseina êng le an hmelah inremna ram hlimthla a’n lang a, an pheikhai a’n ruol a, an kalchawi khom a zâng. Chuong thralaihai chun ruo niching le sûm pik karah sumrisang hung inlang ding chu nghakhla takin an thlir a, chuleiin sawl khom an hriet fuk chang nawh. Khaw threnkhat chu an pastorhai le upahaiin an hung trawiawm bok a. Chuong pastor le upahai lai chun inthuruolna le inremna zonga hung dam le an beramhai pawl dangin an inruk inlau leia a veng dinga hung dam khom an um el thei. A ieng ieng khom chu ni sien, kohran pawl bik um lo thralai inkhawmpui hmasa taka an hung lei hrim hrim khomin an hamthra tah hrim hrim a nih. Tu lai chu berampu intihai hin an beramhai chawm neka an beramhaiin anni chawm lem dingin an inbeisei tlat tah ni sien a hoi leiin, inremna lampui zong thua khom an beramhai hnung an zui pei phot chun thil lawmum tak ni ngei a tih. Inremna lampui daltu hi mipui ni loin mipui chotuoa insuoltira an chunga lala inthrung nuom mihai an ni lem rop. Chuong ang boruok, suolin bu a khuorna hmuna chun Pathien tak a’n leng ngai nawh.
Manta phur nuhmeite
Leisena inthoka hunghai lai chun nuhmeite pakhat, intrum boka paikawnga manta phur hi a thrang ve a. Poisa chawi ding a nei ve si naw leiin inkhawmpui sunga trulnaa a hmang dinga a zor thei takduoiin tiin manta chu lu sîp inhâng rak khopin a hung phur ngat ngat a nih. Ka nauhai chan dingah ka zuk bel a, ka lunginsiet hle a, poisa nawi ka pai sun cheng zakhat chu ka pek a. Ruo hung chàt tieng, a la phingphi seng seng lai chun kan suok a, nuhmeite khom chu kan hmaah a manta zor tumin a suok ve nghal a. Muolveng le Lailak Veng inramrina lai kan tlung chun chu nuhmeite chu mi dang thil phur ve nu pathumhai hnung zuia hung kir nawk chu ka hmu a. A manta phur kha a zor thei naw leia beidong taka hung kir nawk am a ni ding maw? Hieng lai rama an harsatna pakhat chu an thlai ching hun le thar hun a’n ang vong a, an tharsuokhai hang zor hlawkna ding bazar a um naw a, an nei hunah an nei inruol seng leiin nuhmeite hin a manta phur a zor thei naw a ni khomin thil mak ni naw nih.
Kum sul tama sulhnung
Lampuia chun kum sawmnga pasarih liem tah, February 3-6, 1950-a Senvona inkhawmpui hmanga ka fe truma Lungtrau venga a ka tlungna in ka zong a. Ka mitthlaa ka’n chik zing chu an tuola lungdaw le serthlum kung a nih. Sienkhom chuong ang in hrim chu hmu ding a um ta nawh. Chu in umna ni ding taka ka ringa chun ka hei lut a, an in chu an lo bawl thra ta a, an tuolpukah lungphunhai kha dehawn loin an lo inthrut ram a, ka tlungna in hmun chie kha a nih ti ka hriet thei nghal a. Ka va lut a, nu pakhat hin thlai a lo suong a, ka chibai a, a pieng hmaa ka tlungna in a ni thu ka hril a. Ama chu an siem sok sok a, puonlaisen a bi a, an kotah thla kan lak nghe nghe a, a kawpi khom David Buhrilin a sie thrat ka ring.
Kum 11 mi chauh ka ni laia ka sulhnung ka hang fang nawk chu, ngaituona a suksei ngei. Hi hi ka pienga inthoka inkhawmpuia ka fe hmasakna tak a nih. Manipur Sorkar khuokhirna chi hrang hrang hnuoia intang Independent Church-in sorkar khuokhirna laka zalenna famkim a hmu lawmna inkhawm a ni leiin hi Jubilee Memorial Lungphuna hin THE GREAT GOLDEN DAY INDEPENDENT FULL LIBERATION JUBILEE tiin an ziek. Ka mithlaa la cham zing threnkhat chu (1) Manipur lut thei lo dinga an khuokhir Pastor Taisen a hung tlung a, khuong le dar leh Khuol Lam thaw a, kotsuoa kan lo hmuok mup mup lai dam; (2) Biek inah Rev. Taisen naunuhai a hmatawngah thrang a, Thangngur hla phuok, ‘Aiguptaa Faraw bawia intanghai chu an suok tah’ ti hlapawl an sak lai dam; (3) Inkhawmpui trumtriek tuk Thawtrannia Jubilee lunga phun ding lien tak el an zawn a, khuongkhau hrui lien le sei tak tak pahnia mipuiin hawhaw malam peia kan kei lai le (4) siel pali thata ruoi an siem kan kil mup mup lai dam chu a nih.. Chuong lai chun kekor khom ka la bun ve naw a, ka nu khawng ngei tuol zakuo infuol deu el ka hak a, ka ruolpa khom tuomtu um loa zalen taka a la’n thên nel nel lai hun a nih. Khang lai hun tak kha aw!
Tlung kim zan inkhawm
Inkhawmpui lien hmangna ding biek in a mi keng ding a um naw leiin Lailaka Senvon Community Hall hnung tieng le hma tieng sum le thä tam tak sêngin an zauh lien a, chu taka chun kan inkhawm a. Kan inkhawmpui le airuoching an innang fuk a. Motor tlung phaknaa khom nuom ela hang hmang ding motor a um naw bok a. Ruo niching hnuoi, lampui por le indieka ke ngota hung ding an ni deuh vong leiin mikhuol an tlawm pha kan ring a, a hall chenve khom hluo sip zo loin um a tih ti lungril rukah kan inlau hle a. Sienkhom, zan inthim, ruo sûr hmer hmer hnuoia khom chun mikhuol hung tlung mek an um zing a. A thren lem chu silfen em hul hman lo le inthlak hman loa hung inkhawm khom an um nok a nih.
Inkhawm hun dâr bituka Hall kan tlung chun an lo sip hmurh ta a, phùr a um èm èm. Hi zana prokram thlungpui chu khaw tin ripawt le Lal Remsiem hmathlir ngaithlak a nih. Hmar Biela khuo 17 lai khuo pathum Maulien, Sipuikawn le Sitam haia inthokin palai inripawt ding an la hung tlung naw a. Khuo 14-a inthoka inkhawmpuia hunghai chu Pherzawl (120), Tinsuong (140), Damdiei (107), Tuolbung (130), Taithu (70), Parbung (240), Lungthulien (143), Ruonglevaisuo (22), Rawvakot (60), Serhmun (28), Talan (60), Leisen (57), Parvachawm (100) le Senvon (237), an rengin 1494 an nih. North Cachar Hills, abikin Jinam Valley-a inthoka Pu Lalzomthang CM hung thruoi 43, Delhi-a inthoka hung 5, Aizawl, Churachandpur, Hmarkhawlien le Phulpuia inthokin 20 vel kan um bok a. Tlung kim zana inripawt po chu 1562 vel kan nih. A zing le a zing nawk chen khom mikhuol an hung tlung belsa pei a, chuonghai chu hi rikawta hin an thrang sa nawh. Chuong Hmar Biela khuo 14 inripawt lai chun a tuka hlapawl inruolsieknaa thrang thei ding khuo 11 an um thu an puong bok.
Hall tlim hmura thralai a sang ruol, kohran indaidanna bang thrieka lungruol taka thrung khawm hang hmu chu phùr a um takzet a nih. Kan hla sak rêng rèng kha a tho thra a. Delhi-a inthoka a hung thon, Lal Remsiem thilpek ‘keyboard’ khom a vung thra hle a, mihriem ni ve sien chu inphawng dut dutin inchawm ve ngei a tih. NC Hills tienga inthoka hunghai kha thlaraua tral ta sa an ni leiin inkhawm an sukhoiin an sukthatho a, lawm an um takzet a nih. Mipui tieng thrungna chu raw pum pali li daw kop, chang le inrù tak vong a ni a, sienkhom inkhawm a sawt vei leh, mong kham hmel put le telhela chàng châng tu khom hmu ding an um nawh.
Keini lai khan mikhuol nuthlawi ni awm tak threnkhat, thlarau chi khat dong, lâm le risie siem tienga thok, inring tak taka trongtrai mi, a hun a hun loa hlapawl an sak lai khom kawng khaw awna làm tum trâl tràl mi an um a. Hienghai hin a hlimhlop tieng boruok an siem lai zingin inkhawm thutakna an sukhona chin a um ve a. Dannaranin hieng ang mihai hin thlaraua ra thra le hlimum insuo nek hmanin, an lei le bau an thunun naw ang bokin an kalak an thunun hne naw nuom khop el. Chun, pasal thununna hnuoia kûn nuom loa an thlarau invoi tieng awna zalenna hmang suol mi an ni nuom bok. Chuleiin, fimkhur taka enkol an ngai. Chuong ang chun anni hi an um ve tina ruok chu a ni nawh, a thuphung chauha ei hril a nih.
Bu lem le bu tak an mawng le inthrang tlàng ding thu le an raa inthoka a lem le a tak a hung inlang hma chun phawi a remti naw thu Isu khomin tekhi thu hmanga a lo hril tah sa a nih. A tawpa bu lem inthiela meia rawtu ding chu loneitu Lalpa a nih. Hi inkhawmpuia thrung khawmhai lai hin ieng zat am inthiela raw hmangin ieng zat am bupangah a hlu lut ding maw? Mipui hmaa dawsawna thrungna thra hluoa inthrung upa hai, pastor hai le mi dang thrungna chang phak hai lai hin bu lem tak thlier a ni pha chun mi ieng zat am bupanga hlu lut ding um an ti aw? Hi inkhawmpuia an inthrung tlang bak hi voi ieng zat am an beramhai hmunkhata intlattir diel diel tumin an inthrung tlang ta hlak aw? Hi zawna hi hnuoia an cheng laia an don thiem naw chun rorelna hmaa lem chu don thiem naw nawkzuol an tih.
Tu chena ei rongbawlna ra suok chu kohran pawl tam lem indin, a lema piengthar, a taka thar si lo sukpung a ni deu tak el naw maw? Inremna dawkan pan nuom si loa gospel thu ei tlang insampui hi iem kawk a nei a? En ta u, ei beram chawm ei tihaiin inrem taka luong khawm dan ngaituoin inkhawmpui an huoihot a, lungte a khek suok a ni ta hi! Thaw ro, har zai rel tum ei tiu.
(Delhi, November 24, 2007)
No comments :
Post a Comment