By and by, by and by?
Is a better home awaiting
In the sky, in the sky?
- Ada R.Habershon
Kan nu Dari’n lengkhawm hla thlukin a ngaituonaa hla hung inlanghai chu a thlûk inhnuoi deuin a’n khat tawkin a hung sak ngieu ngieu hlak a. Ka’n hman changin perkhuong perin ka sakpui hlak a. Kan naupang lai chu lengkhawm hlahai hi, Independent Kohran Hla Bu-a mi a ni naw chun Lusei tronga kan inchuk hmasak le sak hlak a ni leiin, chuong anga sak chu inhoi kan ti lem a. Hmar hlahai khom hi trong hrang hrangin an inleta chu a hung suok hmasakna tak tluka mawi le inthuk a um thei nawh ti inla, khêl ei hril tam ka ring nawh.
Hla a hang sak zata mathlawn loa kan nu thil mi’n don chu: Hi hla hi tu phuok? ti a nih. Hre vong dingin a mi ring ni chawk a ta, ka hriet naw thu ka hril khomin a awi naw ning a tih, iemani chen hnungah a mi’n don non nawk hlak. Chuleiin, a phuoktu ka hriet naw khom zong suok a ngai a, ka zong suok tumnaah thil dang tam tak ka dap suok pha hlak a, ama nekin ka trangpui hlak.
Ni thum liem taa a hla sak chu “Van hmun ropui, hmangai ram khi, mi thienghlimhai in a nih” ti, lusun ina le mithi vuinaa sak hlaw tak hi a nih. Saptronga inthoka Lusei tronga inlettu chu Thanga (1883-1957) Mizo laia Matriculation tling hmasa tak (1911), hla 31 letlingtu le Sap hla thluka (RS 325) “Aw Lalpa, a chunghnungtak kan inpak che” ti hla leh hla dang 7 phuoktu le sulhnung poimaw tam tak maksantu kha a nih. Saptronga a hla bul phuoktu hi ka lo la sui ngai naw a, ka hriet lem ruok chu hi hla hi keileta Mithi Vuina (Funeral hymn) hlaa siemtu A.P.Carter kutsuok, tu chen khoma khawvel pumpui hrieta inlâr hi a nih. Chuleiin, a hla trobul hriet suok tumin internet khawvel ka dap a. Hienghai hi ka thil hmu suok chu a nih:
Hi hla phuoktu hi hla phuok thiema hmingthang nuhmei iemani zat laia pakhat, Chelsea (England) a seilien, daktor thiem Dr. Samuel Osborne Habershon naunu Ada Ruth Habershon (1861-1918) a nih. Kum sawmhni vel a ni laiin thuhriltu hmingthang Charles Spurgeon rongbawlnaa inhnik pawl hmun hrang hranga an indinhai laia a kûl a tâia thrang hlak a ni a. Kum 1884-a England-a an hung inzin trumin Dwight L.Moody le Ira D. Sankey hai leh an inhmu a, USA-a inzin dingin an fiel a, Thuthlung Hlui besanin Lecture tam tak a nei a, chuonghai chu lekhabu-in an insuo nghe nghe a. Lekhabu 18 lai a ziek bakah kum 1905 a United Kingdom (UK) a Charles M. Alexander le A.R.Torrey hai inzinna le rongbawlnaa an hmang ding hla hung thawlawm dingin Alexander-in a ngen a, hla 200 zet Ada Habershon hin a thon a nih.
Ei hla thlir mek lai hi kum 1907-a a phuok a ni a, a thluk le miuzik hi Charles H. Gabriel siem a nih. Saptrongah chang 5 a ni laiin Lusei tronga ruok chu chang 4 a nih. Lusei tronga chang 2 & 3 hi a Saptrong text-a um lo, inlettuin a hran lieua a phuok, sienkhom mawi em em a nih. Saptronga chang 2, 3, 4 hi Lusei tronga inleta hin a um naw ve thung. Lusei tronga inlettu hin tu laia thu le hla inlet dan thar, Eugene Nida hmalakna hnuoia an hmang lar, a ngiel a ngana a thu mal inlet formal equivalence (FE) neka a thu kawk le umzie phor lang zawnga inlet functional equivalence amanih dynamic equivalence (DE) hmanga a’n let a nizie le a hang inlet thiemzie ei inkhi theina dingin a Saptrong text le Lusei text hi enkhi thei dingin ka hung sie a nih. A tawi zawnga hril chun, hla inlettu hin Saptronga phuoktu thrungnaa inthrungin, ama tukvera inthokin a thlir a, a hmu dan ang ang le a nuom dan ang angin, Mizo takin, a phu suok el niin an lang. Sienkhom a Saptronga mi nekin ka ngaia chuh a mawi lem bakah a gospel lem a hoi. Hmar tronga ei sak hi Lusei tronga inthoka a ngiel a ngana ei inlet sawng a nih. Hieng ang hin:
English (Original) text
There are loved ones in the glory,
Whose dear forms you often miss.
When you close your earthly story,
Will you join them in their bliss?
Chorus
Will the circle be unbroken
By and by, by and by?
In a better home awaiting
In the sky, in the sky?
2
In the joyous days of childhood,
Oft they told of wondrous love,
Pointed to the dying Savior
Now they dwell with Him above.
3
You remember songs of heaven
Which you sang with childish voice,
Do you love the hymns they taught you,
Or are songs of earth your choice?
4
You can picture happy gatherings
Round the fireside long ago,
And you think of tearful partings,
When they left you here below.
5
One by one their seats were emptied,
One by one they went away;
Here the circle has been broken—
Will it be complete one day?
Lusei translated text
Van hmun ropui, hmangaih ram khi,
Mi thianghlimte in a ni;
Anni hnêna chêng ve turin,
Khawvel thilte chu paih la.
Thunon
Khawvel ni hi a ral hunin,
Nakinah in nuamah;
Mi thianghlimte chenna ramah,
Van inah kan cheng ang.
2
Chatuan in nuam ropui taka
Lengte zawng chhungkhat an ni;
Chu in nuama cheng ve turin,
Chi tin, hnam tin an sawm a.
3
Chhandamtu thihna hmun ropui,
Hmangaihna hi an hrilh vêl;
Inbuatsaih hun a kim chhungin,
A hmangaihna chu ring la.
4
Pakhat zêla an kal boin,
An kiam thrin chhungkaw tinreng;
Lungduh zawng zawng chatuan hmunah,
Kim leh ni a awm ang em?
Ei hang bi chieng chun, a chang khatna ve ve hi an inpuo thuok a, a thunon hi thuhmun a ni a, a chang tawpna ve ve hi inhlat tak siin an inhnai khop el. A chang danghai chu unau hmel hai nek daiin an inhai a nih. Chu chu hriet thiem ding chun a thunona tronglamkei a hmang, ‘Will the circle be unbroken?’ ti hi a umzie hriet chieng phot a ngai.
Tien lai, mi tam tak ta dingin tu lai thil khom la ni zing, sungkaw kima mei awi a, inthrung kuol tieu a, thu tin thu tang hril a, meiphu amanih thuka mei ei kil lai nun kha hla phuoktuin ‘Circle’ amanih ‘Family/Life Circle’ a ti chu a nih. Pakhat khata ei fe hmang pha chun ei tap zawl kîltu ding tu khom um loin, hlim taka ei chengna ina khom siksikrieu a’n hrăm hlak. Chu chu a nih, “Pakhat khata an fe hmang peiin, an kiem hlak sungkaw tinreng” tia a chang tawpa a sie hi. Chu sungkuo inzomna hruolhrui chu intan nawk ta lo dinga vanah sui khawm nawk ni um thei a tim? tiin hlaphuoktu hin a’n don a nih.
Hi zawna, hringnun khawvela ngir zing ding hi a nih a thunona, “Will the circle be unbroken, By and by, by and by; In a better home awaiting, In the sky, in the sky?” tia a’n don chu. Hi hi a tharin inlet ding ni inla, ka thil huphur zawng tak a nih. Sienkhom, hla inlettu hin olsam rongin, a thu kawk tum tak hril fu siin, “Khawvel ni hi a ral hunin, Nakinah in nuamah; Mi thianghlimte chenna ramah, Van inah kan cheng ang” tiin a mi lo siepek a, lawm a um takzet a nih. Hieng ang boka inlet harsaa ka ngai chuh, E.E.Hewitt hla phuok, “Will there be any stars, any stars in my crown, When at evening the sun goeth down?” (SSS 787, KH 319) ti, “Chawimawina ka tan a awm ang em, Ka khawvel dam lai ni a tlak hunah chuanin? tia olsam ronga Rev. Bânkuaia inlet hi a nih. Hmar tronga an inlet hin a ngiel a nganin Lusei tronga an lo inlet angin an sie ve top el a nih.
Mithi Vuina Hla (Funeral Song)
Ei hla hril hi a suok hnung kum 38-ah, a phuoktu thi hnung kum 17-ah hi hla keilet hi a thunon chie hmangin, a hung suok a. A phuoktu chu A.P.Carter a nih. May 5, 1935 khan chu hla chu an rikawt tran a, a tira hla kha a hlân daih a, tu chena sak lar hi a nih. A thunon tlar hmasa tak an sak dan hi a’n ang nawh. A hmasaah a tungin a thlûk a, a nu hnunga ruok hin chu a pheiin a thlûk thung a nih. Hieng ang hin (Italics-a sie po hi Hmar tronga ka zuk inlet a nih):
I was standing by my window,
On one cold and cloudy day-
When I saw that hearse come rolling,
For to carry my mother away.
Khaw dei le van innim hnuoiah,
Tukver a’nthok ka thlir a;
Ka chûnnu ruong phurtu lailir,
A hung inlir suok lai chu ka hmuh.
Chorus
Will the circle be unbroken,
By and by, Lord, by and by;
There's a better home a-waiting,
In the sky, Lord, in the sky.
Khawvel ni hi a bo pha leh,
Nakie leh in inhoiah,
Mi thienghlimhai lengna ramah,
Van inah chun cheng ei tih.
2
I said to that Undertaker,
Undertaker please drive slow;
For this lady you are carrying,
Lord, I hate to see her go.
Ruongphurtu aw, ruongphurtu aw,
Ri artui phur ieng sâwn rawh;
A ruong i phur, ka chûnnu kha,
A liem el ding ka phal lul nawh.
3
Oh, I followed close behind her,
Tried to hold up and be brave;
But I could not hide my sorrow,
When they laid her in the grave.
Losul hung ieng ka som damten,
Ka’n sŭm hrăm hrâm, trap lo di’n;
Thlanah an hang inzâl meu chun,
Insŭm zo ruol hrim an nawh.
4
I went back home, home was lonesome,
Missed my mother, she was gone;
All of my brothers, sisters crying,
What a home so sad and lone.
Ar ang kan lawi, kan rŭn rè-ah,
Ka chûn hrim a um ta nawh!
A hrai rienghan luoithli kan nŭl,
Rûn rieng beidong a’n chang tah.
5
We sang the songs of childhood,
Hymns of faith that made us strong;
Ones that mother Maybelle taught us,
Hear the angels sing along.
Panglai huna kan zai sak,
Kan ringna sukhrat hlaktu,
Chunnun a mi’n chuktir hlak chu,
Ngai ro, angelhan an sak.
Ei hla hung thur suok hi namen loa inlâr le sak hlaw, hla sak thiem, abikin Country Music tienga ‘kei ka nih’ intihai chun an sak ngei ngei hlak hla a nih. Thranghlui le thrahma hla sak thiem le hmingthang tam takin rikawt a. Kum 1972 khan Nitty Gritty Dirt Band haiin sum inhrata kei khawm ruol lo hla sak thiem le miuzik thiema inlar filor ruol hui khawmin, WILL THE CIRCLE BE UNBROKEN ti hming chawiin album an siem a, Volume 3 chen a suok tah a, hla inlar le hmingthanga hril 42 zet a chuong. Kum 2002-a Nitty Gritty Band-in kum sawmthum an tlingna champha an lawm trum khan Volume 3-na hi an tlangzar a nih.
Tlangkawmna
Kha hmaa Saptronga inthoka Lusei tronga hla an lo inlet tam tak, Hmar tronga a ngiel a ngana ei lo inlet sawnghai hi a Saptronga inthoka mi a thren an inlet le a thren an phuok sa, ‘let-phuok’ a tam a. Ei hla thlir lai khom hi inlettuin a phuoktu phuok chang hni le thunon a lak a, a dang po chu ama phuok a nih. Kha hmaa ka tupa Dr. Lal Dena hla dit ‘Nearer My God to Thee’ ti kan putua kan sui trum khomin, inlettu Edwin Rowlands khan a phuoktu hla phuok chang hni le ama phuok chang hni a keikop a ni thu ei hril ta a, a thren chun ei la hriet zing ka ring.
Saptronga kohran hla bu hrang hrang hi hang bi inla, an thuring le inmila hla an siem rem a tam a, inmil loa an hriet a ni chun an pei el a nih. Entirnan, hla inlar “Lal Isu hming inpak ei tiu” ti-a a chang lina, “Nangni Jentel misuolhaiin” ti dam hi Juda mi suol le indu thukhawchang a hoi a, kohran tam tak hla bu-ah an inchuon sa nuom nawh. Kei khomin ka sak tha a fân naw a, ka sak nuom ngai nawh. Chuong ang bokin, “Ka sunghai tu am an na?” ti-a Pathien indon chut chut hi khaw var hmu phak chin thaw awmah ka ngai naw leiin ka sak nuom bok nawh. Mi hla phuok siem danglam rak chu an phalna lak si lo chun thaw ding a ni naw lai zingin, thuring le inkal amanih le trongkam indik lo an hmanghai sukdikpek hi hla bu buotsaituhai mawphurna a nih ti hi ei hriet tah khoma ei hriet non nawk nuom a um.
(September 12, 2015, Delhi)
###
No comments :
Post a Comment