Search


May 2, 2015

Hosana Ei la Ti Zing Ding A Ni?


PART 2

April 19, 2015 HCFD Sande Sikul-a chawibiekna hla kan sak laia pakhat chu hla inlâr tak el, kha hma le tu chen khoma eini lai hlimna a tlung changa hlapui tak pakhata thrang ngei ngei hlak, kum 1779-a Olney Hymns Hymnal-a chuong tah, ‘Nangma thil ropuihai an hril’ (Glorious Things of Thee Are Spoken) ti hih a nih. A phuoktu chu sala sumdawng, misuol rapthap le turu, a hung piengthar hnunga rongbawlnaa mi trangkai, ‘Amazing Grace’ (Hmangaina Mak) phuoktu John Newton (1725-1807) a nih. A thluk pakhat “Austria” ti siemtu chu rimawi phuok le rem thiem Franz Joseph Haydn a na, Austrian National Anthem-ah an hung hmang bakah Germany National Anthem a hung ni tah pei a nih. A thluk pahnina chu Arthur Sullivan siem ‘Lux Eoi’ ti a na, a thluk pathumna inlar tak chu “Abbots Leigh” ti a nih. Tuta Lengkhawm Hla thluka eini rawi hmang hi Presbyterian Hymn Book-a inthoka lak a nih. Saptronga inthoka Mizo-Lusei tronga inlettu chu mi thiem hmasa le tirko hmingthang Rev. Liangkhaia a ni a, chu taka inthokin Hmar trongin an inlet sawng nawk a nih.

Hi hla hi Sam 87:3, “Ama tlang thienghlima ngei chun, Lalpan khawpui a’n din a” ti le Isai 33:20-21

Ei kŭtna hlak Zion tlangpui,
Jerusalem, muongna khawpui,
Umhmun nghet in khuorna chu,
Mitinin thlǐr lem tăng in tih.
In puon in thlungphunhai khom,
Pot phawi ni ta ngai naw ni a,
In puon in keina hruihai khom,
Intan ngai hrim hrim naw nih.
Chu taka chun Lalpa chu,
A Ropuitak ning a ta,
Ama chu hnâr tam tak nei,
Vadungpui ang ning a ta,
Hmelmahai long hrim hrimin,
Long kar chi le long lien chi,
Chu chun lut ngai naw ni hai” (DV)

ti besana a phuok a nih.

John Newton-in hi hla a phuok hin chang ngaa sei a nih. Kohran hrang hrangin an thuring le inkhuongruol dingin an nuomna lai po an sak hlak a, chuong ang chun an hla bu-a hai khom inang lo nungin a chuong. Dannaranin chang 1-3 chen hi a thrat ang hrimin an sak deuh vong a, chang 4-5 hin duthu a sam zoa hre lo kohran chun an hlabu-ah an inthrangtir ve ngai nawh. Eini rawi chun chang 4-na ei ban a, chang 5-na ei hmang thung. Chu chu Rev. Liangkhai inleta a thaw dan a nih. A tira Saptronga a phuok dan chu hieng ang hin a nih:

  1. Glorious things of thee are spoken,
    Zion, city of our God!
    He, whose Word cannot be broken,
    Formed thee for His own abode;
    On the Rock of Ages founded,
    What can shake thy sure repose?
    With salvation’s walls surrounded,
    Thou mayst smile at all thy foes.
  1. See, the streams of living waters,
    Springing from eternal love,
    Well supply thy sons and daughters,
    And all fear of want remove:
    Who can faint while such a river
    Ever flows their thirst t’ assuage?
    Grace which, like the Lord, the giver,
    Never fails from age to age.
  1. Round each habitation hov’ring,
    See the cloud and fire appear,
    For a glory and a cov’ring,
    Showing that the Lord is near;
    Thus deriving from our banner
    Light by night and shade by day,
    Safe they feed upon the manna
    Which He gives them when they pray.
  1. Blest inhabitants of Zion,
    Washed in the Redeemer’s blood!
    Jesus, whom their souls rely on,
    Makes them kings and priests to God;
    ’Tis His love His people raises
    Over self to reign as kings,
    And as priests, His solemn praises
    Each for a thank off’ring brings.
  1. Savior, if of Zion’s city,
    I through grace a member am,
    Let the world deride or pity,
    I will glory in Thy name;
    Fading is the worldling’s pleasure,
    All his boasted pomp and show;
    Solid joys and lasting treasure
    None but Zion’s children know.
Hosana inpakna ri?

Ei thupui le inzoma ei chai nuom tak chu a phuoktuin chang nga phuok si-a Sacred Songs and Solos (R. Sankey)-in chang thum chen chauh an inthrangsatir bakah chang thumna tawpa tlar hni thlak danglam a, a hmaa thu leh inzom lo deu a, “Let Him hear the loud hosanna, Rising to His throne on high” (Hosana inpakna ri chun, Lalthrungpha a nghor vel a) ti-a an thlak hi a nih. ‘Hosana inpakna ri’ ti chu ieng tina am ning a ta? Hosana chu mihriem angin an ngai tina ning a ti? ‘Hosana tia khek ri chun, lalthrungpha a nghor vel a’ ti dam chu ni sien, a la zie-um deu rawi mawh! A tira Saptronga phuoktu hin duthusama ‘rhyming’ a rem fuk naw lei le a tlar tawpa a ri luong inruol khak buoia an hriet leia R. Sankey rawi hin ‘hosana’ ti belsaa an thlakpek khom a ni el thei. Sienkhom a fuk nawh. Khang hun lai khan, awm lo baksaka ‘rhyming’ an uor leiin, tluong ronga hla thu fe ding khom a suk a tungin an her kawi a, thu inkhak buoi a tam.

Tuta truma ei thlŭr bing tak chu chang thumna, mi hrang hrangin an chokchawrawi dan a nih. Hi thil hi ngun taka sui le bi naw chun a umzie man fuk el thei a ni nawh. Ei bi chieng ruok chun a lo mak khop el. A hnuoia hin Mizo-Lusei le Mizo-Hmar-a an inlet dan hang khaikhi inla:

Mizo-Lusei

A hmun tin velahte chuanin,
Ropuina, himna turin,
Mei leh chhumte an inlâr a,
Lalpa a hnai tih hriat nan.
Chutin anmahni avang chuan,
Eng leh hlim nuam chu an hmu;
Nun nan manna chu an ring a,
Lalpan anni a pêk chu.

Mizo-Hmar

Chengna hmun tinrengahai chun,
Ropuina, himna dingin;
Mei le sumhai an inlar a,
Lalpa a hnai ti hrietnan;
Ni tin manna chu a pek a,
An trongtraina a ngaithlak,
Hosana inpakna ri chun,
Lalthrungpha a nghor vel a.

Original Version in English

Round each habitation hov’ring,
See the cloud and fire appear,
For a glory and a cov’ring,
Showing that the Lord is near;
Thus deriving from our banner
Light by night and shade by day,
Safe they feed upon the manna
Which He gives them when they pray
.

SSS Version (R.Sankey)

Round each habitation hovering,
See the cloud and fire appear,
For a glory and a covering,
Showing that the Lord is near;
He who gives them daily manna,
He who listen when they cry-
Let Him hear the loud hosanna,
Rising to His throne on high

Version dang threnkhat

Round each habitation hov’ring,
See the cloud and fire appear,
For a glory and a cov’ring,
Showing that the Lord is near;
Blest inhabitants of Zion,
Washed in the Redeemer’s blood!
Jesus, whom their souls rely on,
Makes them kings and priests to God.


Round each habitation hovering,
See the cloud and fire appear
For a glory and a covering,
Showing that the Lord is near.
Thus they march, their pillar leading,
Light by night, and shade by day;
Daily on the manna feeding
Which he gives them when they pray


Kohran hrang hrang hla bu threnkhata a chuong dan ei hang bi chieng chun, a buoina tak le chang leplehang chu chang thumna tawp tienga tlar li hi a nih. A original text ni-a ngai hi ei hang bi a, a Saptrong ‘Thus deriving from our banner’ ti hi a ul chauh khom ni loin a khawkher a, a thu dang leh an inpelsol daih a, a lu le mong hriet hriet ngaina a um nawh ti ding hielin a um hrim a lo nih. Lusei tronga inlet hmasa tak Rev. Liangkhaiin, “Chutin anmahni avang chuan” a ti-a ‘anmahni’ hin mei le sûm ngir (pillar of cloud and fire) a’n kawktir a ni chun a hnunga zuitu “Eng leh hlim nuam chu an hmu” ti leh hin a hung invuok rem thei ta a, chu chu a English text-a “Light by night and shade by day” ti leh a hung inmil thei ta bok a nih. Amiruokchu, R. Sankey rawia,

He who gives them daily manna,
He who listen when they cry-
Let Him hear the loud hosanna,
Rising to His throne on high

ti-a an lo chokchawrawi, eini rawiin invak suora ei lo inlet le lak sawng hi ei hang bi chieng chun poi an tawk am a ni aw? ti naw thei lo a nina lai a um. Ieng leiin am? Pathien thu zâi chep tana zâi dang le suizom a hoi. Grammar zawnga hril chun, indicative/narrative mood-a a fe lai zingin a chang tawp tlar hninaa hin imperative mood-ah a lut daih a nih.

Pathien huolhimna thla zar hnuoia cheng hang thlamuongthlakzie thu hla phuoktu hin a tlanginsampui a nih. Ieng leiin am Pathien Khawpui, Jerusalem ‘Zaiawna’ cheng, tu tawk siet thei ta lo dinga sir tina muongna le sandamna banga inhuona chenghai ngirhmun hril siin, “Aw Lalpa, tu hin mi sansuok rawh” tiin an la khêk rop zing ding? “Hosanna” chu sansuok amanih intlan dinga hnina thusam a ni a, chawimawina trongkam a ni nawh. Hi hi literechar khawvel le tukvera inthoka thil thlirna a ni leiin, chuong tienga inhmang, hla bu buotsai dinga mawphurna latuhaiin ngaituona inril tak hmanga an bi non theina dingin, a hmawr ka hung thai lang met chauh a nih.

Tlangkhawmna

Kohran hrang hrang hin ei thuring le inmilin ei hla bu-a hla thuhai hi ei siem rem a, a thren ei pei a, a thren ei phuok sap a. Chuong laia hla pakhat chu ei hla bi lai hi a ni chieng khop el. Chu indikzie chu a hla thu hla bu hrang hranga an inchuon ei tar langa inthok khomin a chieng thawk khatin ka hriet. Chu chu thu dangah sie inla, ei hla inleta hai hin ngaituona ei seng tlawm lei le ei fimkhur tawk naw lei amani ding, duthusam tling lo amanih, inlet indik lo hulhuol amanih, trongkam indik lo hmangna a tam. Chuleiin, tuta hnung chu ei fimkhur zuol theina dingin ei hlaa baksamna threnkhat ka hung tar lang ding a nih.

Tuta ei hla bi laia chang hninaa “En ta, chatuon tuikhur hnara hringna tui hung luong suok chun, I nauhai chawmna thra a pek, tlaksamna an tri ta nawh” ti hi tluong vieuin inlang sien khom, bel chieng a dawl naw el thei. Kha hma khan artikul pakhat, ‘Tuikhur Chawi’ ti ka ziek a, hril a hlaw khop el. Hi taka khom hin ‘chatuon tuikhur hnăr’ a hril a, a umzie indon inla, a hril fie thei ei tam ka ring nawh. A hla phuoktu chun chatuon hmangainaa inthoka hringna tui hung inchik suok (the streams of living waters, springing from eternal love) thu a hril a, ‘chatuon tuikhur hnar’ a hril nawh. A hril chu ‘chatuon hmangaina’ a nih. Chu chu ni siin, ieng leia ei hla bu buotsaituhai hin a châng chabi tak hril hmai an inchû tlat am ning a ta? Lusei tronga chu a ni ang thlapin an inlet a, ‘hosana’ khom an kei lut ve naw khah.

Chun, “I nauhai chawmna thra a pêk” ti hi ieng trongkam am an ta le? Iemani chena inthok taa ei satpui, ‘naupang chawmna’ ei ti ang leh hin ei ngai pol am a ni ding maw? Chawmna pe loa chawmna thra pek chu Saptrong chun “to give a source of good support” ti-a inlet duot a ngai el thei. Chu khom chun a la chieng chuong bek nawh. Chuonga hril duot nek chun, “I nauhai tlai takin a chawm, tlaksam hrim an tri ta nawh” ti inla, a fie lem ring a um.

Chun, ei hla danga, “A hin hringna tuikhur a luong” ti khom hi a ni naw deuh a nih. Tuikhur chu tui intlingna dinga siem a na, luong dinga siem a ni nawh. Tui a luong a, tuikhur a luong ngai nawh. “A hin hringna tui chu a luong” ti el ding a nih. Ieng leia tuikhur hi chawi le inluongtir ei tum phet phet a na?

Kum iemani zat sunga HCFD chawibiek inkhawma hla tlawmte ei sak kuol ei sak kuol el le hlaa ei pasiet dan hi tlang hriet a ni a. Chun, ei hla hung thur suok a tam lem hi a hmun le hma (occasion) le inzom lo a tam khop el. A thren chu ei thuring le inkhuongruol lo ni awm dam, a thren chu ei ram le hnam natna thu, pheng ngawi ngawia an phuok, inphawng hluta an mi sakpui chang dam, a thren ruok chu inlet suol hulhuol, umzie nei lo, ei lo sak inlar leia hla ngiela ei ngai, ni mang si lo ei sak rop chang a um bok a. A hla thu, projector hmanga banga kapkaituhai hlakin mak baksaka an hung sut suol naw chang hi a vâng bok! Mit le mong nekin lungril a kham chang a tam. Darkar hni sung chu tlawmngaia inthrung trum tlak tum hrim hrima hung ei ni chun a zie tak a um.

Hla an mi sakpui rawn pawl tak laia kam indên lo deu el chu “Aw, mi sang tam tak hla sak ding” tia an mi’n letpek hi a nih. Mi sang tam chu hril lo, mi maktaduoi tam khomin hla an sak ding, la sak lo, an sak ding chauh thu chu nang le keiin ieng leiin am rawl tawpa hlaa ei lo khukpui ding? Hi hla phuoktu Charles Wesley (1707-1788), hla 6000 neka tam hiel phuoktu hin kum 1739 khan hla chang 18-a sei a phuok a, chu taka a chang 7-na chu a chang khatnaa sie-in hi ei hla hril hi a hung suok a. Thupuong 5:11 a, “Ka hang en a, lalthrungpha le thilhringhai le upahai huol vela chun vantirko ruol, a sanga sang le a singa sing tam tak rawl ri chu ka hriet a” ti besanin, mi sang tam tak rawl ang rawl neia Tlantu inpak a nuomzie thu a puong suokna hla a nih. Chu thu chu “Aw mi sang tam tak hla sak ding” tia ei inlet bopek hi chem loa lu lak an ti ang nekin na lem hman mei a tih. Chuleiin, ei sak nuom pei a ni law law chun, “Rawl sang tam neiin sak thei lang, ka Tlantu inpak hla…” ti lem inla, a phuoktu lung le Pathien lung khom a buo lem ring a um.

A tawpna dingah, ei thu bula bok kir nawk inla. Kalvari kros-a mi po po sandamna dinga lunginsietna zara Isu Kristaa kum sanghni liem tah laia Pathien thil hlen tah ringtuhai le chatuon hringna le sandamna changtu inti si hai hin, ‘Hosana, tu hin mi sandam rawh’ tiin ei la khek zui ding am a ni? Khuongpui leh hrânglamin,

Hosana inpakna ri chun,
Lalthrungpha a nghor vel a

tiin ei hla bu buotsaituhaiin an mi la’n sŭktir zing ding am a ni? Ei Baibul le hla bu hmanga ei inkhap suolna po po laka mawphurtu chu tu am ning a ta? A nghong le kakhawk mimalin ei tuor naw a lo ni khomin, ei ring phak nêka nasain khawtlang le hnamin a tuorhlà hlak a nih ti ei hriet nuom a um. Isu ngeiin, “I sunga var chu thim a ni chun, chu thim chu a va să awm de aw!” (Mat 6:23) a ti khah ngaituo el khom ni loa dawnkhawl rop chi a nih. Ei thu le hlahai hi ieng leiin am thimin ei inbawmtir zing ding? Sansuok ei tiu.

(May 2, 2015 Delhi)

###

No comments :