Search


Mar 16, 2014

Mi Ta, Ei Ta


Eini thla tiem danah Saptronga March thla hi ‘Thlatrâu’ ti a ni a, amiruokchu a hming ei săm changin a thla hming nêkin ‘chapchăr’ amanih ‘thrâl’ amanih ‘awllĕn hun’ amanih tiin ei hril hlak. Tlâng lo neia khawsahai chun Tuolbul (January) thla lailung vĕlah lo an văt tran a, Thlavul (February) lailung vĕlah an zo a. Thing le ruo le ramhmul an văthai chu ‘chap’ an ti a, thla khat vêl nisa an in-em trawltir a, March chawlkar thum vel hnungah an raw a. A thla nawk Thlatŭn (April) chun chap a kang fai nawhai inthielin an raw a, chu chu ‘hmangkhaw’ an tih. Hi malam hin lo chu an nei sung poa an khawsakna ding bûk chite, ‘trû’ an ti, hla tronga ‘bukthlam’ an ti chu an bawl bakah thlai chi hrang hrang le bu an tu tran bok a. Lo an raw inkar le hlo le thlai a hung mawng hmaa fil lula lo a um sung chu ‘Ringmu’ ti a na, chêpchêpin nunkhuo an pham hun a nih. Chêpchêp hi thereng (cicada) chi khat, thinga fu hlak, a pang hi inkaw chup el a ni a, a hang inthuok suok le boruok a hip lut zatin a panga kaw tina chun ri a suok a, chu chu chepchep inhrăm ei ti hih a nih.


Chapchar hun hi an sin inrimnaa inthoka an chawl hadam hun; sesun inchong ding an um khoma khawtlang hraia an inchong hun; lo vat zo lawma ‘hazu’ dawna nun an phăm hun; in bawl tum le siem thra nuomhaiin kaisan fiel a, ruoi siem a, inhoiti taka an inphungbawm hun; kum khat sunga ring ding in le lo khorsaw an mamawhai an lak khawm hun; vadungah ai le nga man a, chengkol rûta, ram hmul chi hrang hrang la khawm a, therhlo an zong hun; zanah nunkhuo phâma chongchena an chai (lam) hut hut hun a nih. Thil tro hun, inder hun le intuoi thar hun a ni leiin thlirna tieng tienga mi lo hmuoktu chu thing hna inno hlep hlep, thral thli fimin a thawi hning sel sel hai chu an nih. Chu thli chu thli naran el khom ni loin, ‘tro thli’ an ti kher hlak a nih. Iengkim siem thar hun, par mawi tin thang an vul hun, khawthlanghaiin an thlakhla tawp lo, Spring Season a ni si a.

Ka chapchar ve
Tu kum chu prokram duong lawk ka hau hle a, sienkhom sukpuitlingtu chu Pathien chauh a nih ti ka hriet. Kar hmasa tak a bo hma ngeia Delhi Version Baibul, sut hnina ding Final Edited Copy chu thon hman ngei dinga Kawllienthang le thrang kan lak kha kan zo hman hram a. 2013 November hapta tawpna le 2014 February hapta tawp inkar khan Baibul pumpui, Hmar tronga thu mal nuoi riet le singkuo umna chu sir hrang hranga inthokin a final-na dingin voi li kan bi suok a, kristmas le kum thar lawm vuok vet lai a ni bok bakah kan nauhaiin hmun hrang hranga inthoka an mi hung kan hun a ni bok leh, inna hun ding a tlawm kher el. Kan pek suok hun, March thlaa kan hang chawl hadam hun ding chu Tlumte thlirin kan thlir takzet a nih.

Kha hmaa inthoka ka lo inkei batna chu March 8-a HSA (Delhi Joint Headquarters) buotsai, Literary & Art Meet-2014, THIEMFIN ti-a ‘Hmar National Movement’ ti thu hril dinga an mi fiel chu hlen ngei ngei tum a nih. March 10 zing tieng Churachandpur-ah prokram dang a um leiin, chu taka thrang dinga March 9 tuka inhma taka vuong tung dingin tiket ka ruot fel bok a. Chu chu zo charah March 11-ah Delhi tieng kir a, a tuk March 12-ah Lakmé Fashion Week-a thrang dinga Mumbai tienga vuong thlaka March 14-a Delhi tieng kir chu ka prokram a nih.

Remchang nawna leiin Churachandpur-a ka prokram chu hun remchang lema dinga son a ni leiin ngaingam takin Thiemfin prokram chu March 8 khan Arunachal Pradesh House-ah changkang tak, hlawk tak le lum hlatin kan hmang a, kong hrang hrangah inchuklaihaiin hma an sawn a, thruoitu fel tak tak an hung suok pei bok a, thla an sukmuong takzet. Vangduoithlak takin, Delhi tlanga ei beram threnkhat, hotu mitkal am ei ti ding mitdel ruolin ramthima an hnuk luthai hmêl hrim hrim kum khat sung hi hmu ding a um ta naw leiin, a poi khop el. Kum za neka tam kristiena insâl tah inti sia mani ramthim indin fawma ringthara insiem a, mani piengna champha voi khatna lawm let let nuomna thlarau kholbing put an ni tlat a ni ruok chun, an nuom dan taka khawsak chu an thaw zui pei ding chu a ni mà el. A nawlpui ruok chun HSA thuvon (motto) chel tlata inthuruol taka hma tieng pan pei hi chawlsan neka kum tina a hma neka nasa lema thaw zuol sauh a tum a, a thaw pei bok. Kha hmaa thu tlukna a lo siem chu indik taka a taka bawzuiin, hi ni hin thla thum dana DT Special- TLAITLAN insuo dinga ti chu a voi hnina tlangzar a nih.

Lakmé Fashion Week
Kum 1999 inthok khan Lakmé Fashion Week hi Fashion Design Council of India (FDCI) haiin Mumbai-ah an tran a, kum tin voi hnih- February/March ah Summer/Resort, August-ah Winter Festive an nei a, India rama fashion designers haiin an thil dizainhai inentira an fuon khawm rawnna tak a nih. Tu kum Lakmé Fashion Week Summer/ Resort March 12-16 a hin designer 98 an thrang a, chuonghai laia India ram puo tienga inthoka accessory designer an fiel chu ka naunu Margaret Thangmawi Keivom a na, an trana inthoka ram danga um designer an fiel voi hnihna chauh a la nih. A hre nawhai ta dingin, ‘accessory’ ti chu mi an inchei phaa an thuom/silfen le inmawi dinga siem belmawi, jewellery tia ei hriet lar hi a nih. A company hming chu ‘Mawi Limited’ ti a nih. Tuta an fiel dan chun, thuomhnaw silfen po designer hmingthang Gaurav Gupta-in tum a ta, Margaret-in a belmawi siemin model-hai chu a thuom mawi ding a nih.

An thil siem an inentir hun ding hi March 13 zan dar 9:30 ding a ni a, inentir sung ding tak chu minit sawmhni ding a na, chu taka chun model 36 thrang dinga riruong a nih. An suok hmaa an incheina pindana lo cheitu ding hin cheitu nunghak ruol 150 chuong ruoi a ngai. Fashion Show an thawa mengte lawn (catwalk) thawa an lawn awt awtna hi nuoma thingpek le plastic/carpet naran rem el a ni naw a, mani hmang ding seng leilak insiemtir a ngai a, pakhat siemna dingin nuoi li vel a ngai. Chuleiin, a fieltuhaiin minit sawmhni sung chauh thil an inentirnaa an inbuotsaina dingin nuoi sawmnga chuong an sangson a nih. Mumbai-a hin Hyatt hotel pathum a um a, chuonghai laia pakhat, Grand Hyatt Hotel hi hieng ang thil thawna ding lieu lieua an inchawk a nih.

March 12 khan sunah Mumbai tieng ka vuong thlak a, ka vuongna kha darkar hnia a’n hnu leiin ka tlungna dinga unaupa Darzakhum Songate mi lo buotsaipek Hotel Accord ka tlung chun dar 6 a lo inri der el ta a. Darkar khat hnungah Darzakhum khom a hung tlung a, fak ding dam awrdarin, ram tin hrilin, kan titi mel mel a. Ama hi Additional Commissioner of Income-tax ni lai, Mumbai-a Hmar Welfare Association le Hmar trong hmanghaiin a hrana chawibiek inkhawm an nei theina dinga Mumbai Hmar Christian Fellowship indinpui dinga sulsutu ban poimaw a ni el bakah kan nu Dari le Sikpui Kuta an mi fiel truma hnĕ taka mi lo mikhuoltu, Parbung khaw suok a nih. Nuhmei fel tak el Esther a nei a, nau nuhmei pakhat Emily Roneikim le nau pasal pahni an nei a, a naupang tak Zacharia Vanlalring lem chu a u Aron Ruolthankhum le an inkarah kum 11 zet a tla a, ka pieng ni July 15-a kum 2013-a pieng, kei leh lem lem chu kum 74-a inthlau kan nih.

Grand Hyatt Hotel-ah
March 13, 2014 Ningani. Inhmaw lo deuin zingbu ka fak a, Darzakhum motor hung tir khom a hung tlung tah leiin ka nauhai tlungna Grand Hyatt Hostel-ah jean le sneaker bunin, tu lai zakhaw thrui deu el hakin, casual deuin ka va fe a. Five Star hotel hi ram palai sin kum sawmthum chuong ka thaw sunga kan chet tlat rawnna a ni leiin ka nĕl el khom ni loin ka ba sa ngam ve tah hrim hrim a. Amiruokchu, security an lo thaw nasa khop el a, car hnung le hma le a sung an bi nasa a, ram buoi vang laia Manipura inzin ei insawn rum rum el a nih.

A lutna ding kotkhar puo-ah reception office iemani zat an lo inthrut a. Mi hunghai lo buoipui le vil veltu dingin thralai ruol zanga chuong Fashion Week buoipuitu ding hin an ruoi a. Model za tam, hmun tina inthoka hung fuon khawmhai chu favang zantienga phuhlum suok vanglai ang elin a phulin an phul a. Hmu nuom an um a, sienkhom en mei mei seng an ni nawh. A ngo, a eng, a hăng, a dum; a jên, inkhaithli, pum duong thra, a chêr, a kor, pangti mar thra; vapuol amani vaki anga hnar ngul sei le inkûl dam, inkûl loa muol anga inkhaw phei zot dam, a thren chu duthusama sei nal dam, a thren chu trok sen hlar dam, a thren chu mongoloid hnar ang deuhthawa bŭl, sienkhom inbêk si lo dam, an chi kim a nih. A thra bik deuhai chu an hmêl el khom a ni nawh, an dung feet 5 le inches 7 chung tieng deuh vong, an boruok hap khom mi pangngai hap phak lo a nih ti inhmai ruol a ni nawh. Model po po deuthaw inthuruolna nia ka hriet chu insukchĕr a nih. Zanah riekpui pal inla, chemte luzum anga mi sukna thei ru le châng an hau. Pasal lawm zawng ‘trang vûm mawi’ dam chu ka ha se? Nal an nuom talaw leiin an trang tienga thlir thuok chun tuoi le tuoi naw hriet el thei lo chi deuh vong an nih. Fak insûm, salad le dâl tui fira hring tam tak an um ka ring.

Ka nauhai tlungna pindan No. 4144 chu Delhi-a kan in tiet deuthawa lien a na, office le sitting room-a hmang ding pindan inza huou el a um a, laptop inthal rumin an sie bakah telefawn landline iemani zat an thlung zom bok a, sienkhom sin iengkim an thawna chu an mobile a nih. An mi sorhai, thaw dan ding indona hung lut le suok an um zing. Darkar thum ka thrung hnungin Pathien kutah an hringna le an prokram hai inkoltirin, an thil thaw ding iengkimah malsawmna ka hnipek a. Chu dinga fe chu ka ni tak hrim a. Ka thil inlau tak laia pakhat chu ka nauhai hin hlawtlingna an dong changin a petu Pathien hi theinghil pal hlauh rawi an tih ti hi a nih. Pathien theinghil phàna ding a ni chun hlawtling nekin hlawsam a thra lem ti thu hi ka nauhai kuoma ka thurosie laia pakhat a nih.

Zan tieng dar 1930 hrs-ah Dr. Laldaikim Sinate, Chief Medical Officer (Navy) le a pasal Darthangluoi Sinate le an naunu pahnih- Edlyn Sinate le Elsy Sinate hai chu ka hotel-ah an hung tlung a, Darzakhum Songate le a naunu Emily Songate khom dar chanve hnungah an hung tlung ve a. Fa le dawna iemani chen kan inthrung hnungin Grand Hyatt Hotel kan pan phei a. Beisei ang ngeiin an lo inzi nuoi nuoi a. Fielhai chauh fe khawm ni inla khom, ei rama mipui pung khawm chu thil indai lo inchu hmang ei nina lungril hi ei bansan thei naw ni ngei a ta, a lut hmasa tak ni tum ran pawl, ticket nei sa khoma thrungna chang naw inlau pawl ei um tlat hlak leiin, a tlar indota mawi tak le inzaum taka hang lut hi ram dang mi taah ei ngai tlat chu tie! Chuleiin, hnengtawna lut kan thaw a, a lut hmasa tieng kan thrang a, kan rêngin tlar khatah kan inthrung thrap a. Mi dang show ni loin, eini show enpui dinga fe kan ni leiin kan mikhuol naw khopin ka hriet. Kan thaw theinghil pakhat chu, ei trongin, sathu, ngathu, bekanthu le zawngtra ei hmèna bau ngei khan inring vuolin lo khek inla a fûk awm vei leh, kan lo thaw theinghil dĕr a nih. A poi nawh, ni danga dingin la khèk el ei tih.

Mi ta; Ei ta
Model, kei ka nih inti thei ngot nunghak 33 ruolin mengte ke pena Gaurav Gupta thuom dizain le Margaret Thangmawi belmawi dizain inbel a, tribal khawvel le tribal lo khawvela mawina luong khawm, John Keats-in

‘Beauty is truth, truth beauty,’ that’s all
Ye know on earth, and all you need to know

ti thu inril a lo hril chu trong thrak loa lawn awt awt a, African tribal music dangdai tak el chauh sut ria hril fie an tum lai khan, a hall-a mit tla vâng vănga thlirtuhai lai khan a hre thiem mi ieng zat am um an ti aw? ti ka ngaituo a. Ka zuk ngaituo zui pei chun, ni danga Fashion Show hrang hrang, tv-a ka lo en hlak kha a tak ngeiin, an thawna hmunah taksa ngeiin ka um zing a nih ti ka zuk ngaituo chun, mihai taa ei lo ngai ieng khom hi Pathien lunginsietna zara eini ta ding khom a lo ni thei vong ti ka zuk hmu chieng zuol a. “Chuongchu Isu zara ka ta” tia naupang laia inthoka ka lo sak hlak kha a takin ka sumphukah a hung trum pei a lo nih.

Margaret hi kan nau lutir a ni leiin, Isu Krista khom a nu le pain an hnam suokna trobul Bethlehem-a ngei inpiengtir dinga Nazaret khuo, mel 77 laia hlaa inthoka hming ziek malama an fe ang khan, kei khom ka nau lutir chu ka puhai khawsat hmasa tak Pherzawlah fe thei naw in lang khom an khaw sat pahnina Saidan, ka chengna khuoa ngei a pieng ka nuom leiin ka nuhmei, Imphal Civil Hospital-a Staff Nurse ni lai kha nau nei dingin Saidan ka panpui ngat a nih. Miin nau an nei dingin hospital an pan hlak ti hre chiengtu chu kan nu a nih. Amiruokchu, Saidanah, fam tah Varchong Nurse kha a um lai a ni leiin, kan inpuia ngei Margaret hi a pieng a, a hming khom hi keia phuok a nih. A naute lai chun nau awi hla ka phuok a,

Margaret bung dawntuoite,
In tawt tawt aw, bei tawt tawt;
Nunu’n thei hung phur ding ie,
Papa’n sa hung kap ding ie;
Lenruolhai khom peng ei ta,
Ei rûn sungah ruol kimten,
Nui hieuin leng tang ei tih

tia ka’n awi in hlak a nih. Sapui sahrang dang, khawvel hrieta inzakum lo, belmawi dizain tienga khawvelin an hlut ve khop le Zoram khawvela tu khomin an la hawn ngai lo hawna India rama a hung el dam hi ka pi le puhai le a nu le pahai ditsakna le malsawmna luong khawm, Pathien lunginsietna zara thil tlung lieu lieu a nih. Krista zarin, khawvel thila khom mi ta hi ei ta a ni ve vong thei. Pherzawl, Saidan le Khawmawi le Delhi, London le New York inkar hi Pathien ta ding chun thil thuhmun vong a nih.

(March 15, 2014 Saturday, Delhi)

###

No comments :