Lusei tronga an inlet ang charin Baibul inlet hmasatu Dr. Thanglung chun chang ei thlir lai hi hieng hin a lo inlet a: “Chun, Pathien lunginsietna chu ṭhathnempui loa in hmu nawna dingin, ama thawpuiin ka ngên cheu a nih. ‘Hun lawmumah ka ngaithlak che a, Sandamna ni-ah ka ṭhangpui che’ a ti sih a. Ngai ta u, tu hi hun lawmum chu a na; ngai ta u, tu hi sandamna ni chuh a nih” tiin. Ei thlŭr bing tum chu ‘ama thawpuiin’ ti le ‘hun lawmum’ ti hi a nih. BFW sut Hmar Bible-a chun Dr. Rochunga Pudaitein, “ama thawpuiin ka ngen cheu” ti hih “ama le thaw hmunkhat kan ngên cheu” tiin umzie bo dêrin a sie. BSI sut Hmar-CL (2011), Rev. Kawlthanglien Infimate inleta chun, “keini ama thawpuihai hin kan ngen cheu” tiin chieng lemin a sie thung a. Paula lekhathon hi Krista chanchin thra hril darnaa rong a bawlpui (co-worker) Korinth Kohran kuoma ziek a ni leiin, Delhi Version-a ruok chu, “Ama rong kan bawlpuihai in ni leiin, Pathien lunginsietna chu trangkaipui loa in dong nawna dingin kan ngĕn chêu a nih” tiin, ‘thawpui’ ti thu mal hmang ta loin kan inlet.
‘Thawpui’ ti hi ei lam inhnuoi le insang dungzuiin verb amanih noun amanih a kawk a. A hmasa lem umzie anga sermon ei tam tak a, Pathien thawpui dingin ei infiel hlak. Pathien thu hril ngiela ei inngaina chauh naw chuh hieng ang sermon hin thutak leh inzawlna a nei awm hmel nawh. “Ama” ti thumal hi mithiemhai hril dan chun atira um lo, a hnunga ziek thlatuhaiin an bel sa niin an hril. “Ama” chuh tu am a tina ning a ta? Ei donna chu “Pathien” ti a ni vong ka ring. Anleh, Iengkimthawthei Pathienin thawpui/thrangpui a ngaia maw? Thilthaw 17: 24-25 a chun, “Pathien, khawvel le a sunga umhai po po siemtu chu, hnuoi le van lal a ni leiin, kuta siem tempula hai a chêng ve naw a, Thil tlasam hlak, mihriem kuta rong bawlpek ngai khom a ni bok nawh; ama ngei chu iengkim kuoma hringna hai, inthuokna hai le le thil po po petu a ni lem si” tiin Paula ngeiin Athen khuo Areopagi-a Grik mi var ruol a hril a ni kha! Sam 50:12-a chun, “Trâm khom ni lang hril nawng ka cheu, Khawvel le a sunga umhai, Keima tâ vong a ni si a” a ti bakah Sam 135:6 a chun, “Vanvel le hi leihnuoia, tuipui le tuifinrietah, LALPAN a nuom nuom a thaw” ti ei hmu bok.
Genesis-a inthoka Thupuong sunga hin Pathienin mihriem thrangpui a mamaw thu hrilna a um naw ni mei a tih, ka la tiem fuk ngai nawh. Mihriem chu Pathien angpuia siem a ni ang hrimin Pathien thu ruothai hlenna le sukpuitlingna hmangruo dinga ruot a ni leiin mawphurna tam tak a pêk a, chuonghai chu a hlen theina dingin a mamawhai a phuhruk a, trûl a ti hunah a thrangpui a, mal a sawm a, a thilthaw ang phuin lawmman a pêk a. A thu poisa nawtu le zawm nawtu chu a nuom dan ang angin a hrem a; a nuom nuom chawi sangin a kei thlak a. Leilung sung le chung le puoa hausakna le thilthawtheina a phŭmhai chu mi taima le tumru, a hâi suok rawn thei thei chang le nei thei dingin a zăr dar a; mi tin hmang dingin ni tin nisa a’n suoktir a; a siem le a ta vong an nih. Ringtu inti, thabo le zomthaw chun a thabona ra a sîk a; ringnawtu mi taima le tumru chun a taimakna le tumruna râ a sîk. Thil a thawnaah Pathienin tu thrangpui le thawpui a ngai nawh. Mihriemin Pathien thu a zawm hin Pathien a thawpui ni loin ama thratna ding le sor dinga a thaw a nih. A chungah Pathien lung a awi chun, hni non khom ngai loin a thaw ding chu a thaw ngei ngei. Pathien laka mihriem bat chu a ditzawng le lawmzawng thaw a nih. Pathien lawmzawng chu iem a na? Isu ring le a thu zawm a nih. Ringa a ditzawng ei thaw hin ama thratna ding ni loin eini ta dinga ei thaw a nih.
Hun lawmum chu ieng tina?
Israelhai intuoi thar nawkna ding thu hrilin Pathien zawlnei Isai chun Isu pieng hma kum zasari velah hieng hin tlang a lo insampui a:
Hieng hin LALPA chun a hril:
Ka lungawi hunah ka ngaithlak che a,
Sandamna niah ka thrangpui che
(Isai 49:8), tiin.
Chu thu char chu Tirko Paulan hung thur suokin, a hmaa Baibul chang ei tar lang tah kha Korinth kohran kuoma a lekhathonah a zep sa a. Chu bakah, NAZARET MANIFESTO ti-a an ko hiel, Isai 61: 1-3 a chang hninaa mi “Lalpa lungawi kum” thu puong ding a ni thu khom a hung vor suok bok a. Hi taka “Lalpa lungawi kum/hun” ti hih Lusei tronga “Hun lawmawmah ka ngaithla che a, Chhandamna ni-ah ka ṭanpui che” ti-a an lo inlet chu BSI O.V, Reference le BFW sutah “hun lawmum” ti-a an lo inlet sawng thu a hma khan ei hril ta a. Hi inletna trongkam hi a fûk chie am ti hang bi vak ei tih. Hun lawmum chu ieng tina am ning a ta?
Hun hi liem zing le hung zing angin ei ngai. Chuonga hrilna trongkam chu hnam tinin ei nei. Ni le thla le kum tihai hi hun inkhina trongkam vong a nih. Sana khom hi hun inkhina hmangruo a nih. Chik taka ei sui ruok chun hun hi chăng lo le inson loa um zing, chatuon ei ti hi a nih. A sunga chenghai chu lutin ei suok a, hun chu a pangngai zing. Hnuoi hringnun le inzoma a sawtzie hrilna dingin ‘kumkhawtluong’ ei hmang a, hringnun khel ram sawtzie hrilna dingin ‘chatuon’ ei hmang. Saptronga ‘forever’ le ‘eternity’ ang deuh hi a nih. Chun, ‘hun lawmum’ ei ti le ‘hun lawmum lo’ ei ti hih a um bik nawh; ei thil tong zira ei ngirhmun hrilna mei mei a nih. Futbawl inkhela hnĕna changtu ta dingin chu trum chu hun lawmum a ni laiin a hrat naw ta ding chun hun rinum a nih. Ekzam rizal a suok a, a tling ta dingin hun lawmum, a hlawsam ta dingin hun vangduoi a nih. Pakhat ta dinga vangneina hi mi dang ta dinga vangduoina a ni thei. A ruola tlung vong a nih. Chuleiin, hun lawmum le lawmum lo a um hran nawh, thil tuok zira ngirhmun hrilna mei mei a nih.
A poimaw tak chu hun le iengkim chunga thuneitu le roreltu Pathien hriet le a thupêk zawm a nih. Chu Pathien lungawi hun chu a ditsakna chang thei hun a ni leiin Isaiin ‘Lalpa lungawi kum’ thu hril dinga hung a ni thu a lo hril a nih. A trongkauthliek hmang hi trongkam indik lem ni ngei a tih. Saptronga varson inlar, entirnan KJV le a tehruoihai le NIV le tu lai trongkama inlethai chun ‘acceptable time’ le ‘time of favour’ ti an hmang deu vong. Isu Kristaa Pathienin nau nina le rohluopuitu nina chang dinga ditsak tak le lungawi taka a mi pom hun, sandamna chang theina hun a ni leiin, Delhi Version-ah ei chang bi lai hi hieng hin kan sie: Ama rong kan bawlpuihai (co-workers) in ni leiin, Pathien lunginsietna chu trangkaipui loa in dong nawna dingin kan ngĕn cheu a nih. Ama chun, “Ka lungawi hunah ka ngaithlak che a, Sandamna ni-ah ka thrangpui che” a ti si a. Ngai ta u, tu hi Pathien lungawi hun chu a na, ngai ta u, tu hi sandamna ni chu a nih, tiin. BSI CL Version khomin, “Pathien lunginsietna in dawng chu ṭangkaipui lova in um nawna dingin, keini ama thawpuituhai hin kan ngên chêu a nih. Ama chun, “Ka ditsakna hun takah ka ngaithlak che a, sandamna niah ka ṭhangpui” tiin a hril sih a. Ngai ta u, tu hi Pathien ditsakna hun tak chu a na; ngai ta u, tu hi sandamna ni chu a nih” tiin a sie ve. Thu uorna ‘tak’ a hmang sa hin kongro a suk hmel khop el, a suk-tak rieu!
Ieng leia Paula’n hi hun thra, Pathien lungawi hun le sandam ni theina hun hi hmangthai lo dinga Korinth kohran hi a hril mol mol am ning a ta? Paula lekhathonhai chîk taka tiemtu chun ieng lai khoma a ngaituona mor zingtu a um a, chu chu ama dam lai ngeia Isu Krista hung nawk nghal dinga a ringna chu a nih ti inhmai naw ni hai. Chu ni chu ‘Lalpa Ni’ tiin hmun threnkhatah a hril. Thesalonika kohran kuoma “Lalpa thuin hi hi ka hril cheu a nih: eini Lalpa hung chena dama la um zing hai hin a lo in tahai chu lekhêl naw top ei tih” (1 Thes 4:15) ti-a Paulan a ziek kha hrilfiena thra tak a nih. Korinth kohran sunga buoina ching fel dinga thurawn a pekhai, abikin inneina thua a ngai dan dam kha “Lalpa Krista hung inlang ding phûr taka an nghak” (1 Kor 1:7) sunga an um dan ding hisapa a hril a nih- Lalpa Ni-a an thlarau sandama a um theina dingin (5:5). Bung 7:29-31 ei tlung chun, “Unauhai, hun a tawi ta ĕm leiin hieng hi ka ti a nih. Tuta inthok chu nuhmei neihai khom nei lo angin, lusûnhai khom sûn lo angin, lawmhai chun lawm naw angin, thil inchawtuhai chun anni kol ding ni lo angin, hi khawvel thila inhmanghai chun inhmang naw angin um hai sien ka nuom a nih. Hi khawvel um dan pangngai hi a bohmang mek a nih” ti chenin a ziek hiel a nih. Turu buru deu a nih. Sungrila mortu a nei tlat a!
Zing le zana Isu Krista hung nawk el dinga a ring leiin, Pathien lungawi hun, misuolhai ta dinga sandamna kot a hong hun sawt naw te sung chu a rongbawlpui Korinth kohran khoma trangkai taka hmang dingin infuina thu hi a ziek a nih. Minit tin le darkar tinin mi tam tak ta dingin tawpna ni a tlung a, zangaina hun a liem a, sandam ni theina hun a tawp. Chu chu sekhon tina thil tlung a nih. Hi ngirhmuna hin tu khom khum khawm vong ei ni leiin, chuong tieng zawnga lak chun, Paula thurawn pek hi indik kumkhuong a tih. Tuta ei khŭkpui tak ruok chu thu inlet dik lo poizie thu le chu thu inlet dik lo sirsana inthoka Pathien thu ni si lo ni awm taka ei hril ngiel hlak ei chang bi lai dam hi Pathien thu a ni nawzie thu a nih.
(August 25, 2018; Delhi)
* An extract from my 400-page upcoming book TRANSLATION now in the press.
###
No comments :
Post a Comment