Search


Apr 27, 2019

Suol Hi Iem A Na?


April 7, 2019 Hmar Christian Fellowship, Delhi (HCFD) Sande Sikul thruoitu ding chu Superintendent, Pastor Lalditsak Inbuon a ni a, kan buon ding chu Rom 3: 21-31 a nih. Inkhawm tran hmain tuolah kan intuok remchang hlauh leiin, “Ditsak, ei Sande Sikul sabzeka hin SUOL ti thumal hi a ser laia a mei ang elin, ei bau châng zat deuthawa ei săm awl lo a ni a. Amiruokchu, ei member tam lemin Baibula SUOL a ti umzie tak hi an hriet chieng naw niin ka hriet. Ei Thuring her hongna dinga chabi poimaw a ni leiin hriet chieng a poimaw a, hma tieng ei sawn pei hmain hi thu ringot inhrilfiena hun, special session voi khat bêk la hmang tum ro” tiin thurawn ka pêk a. “Delhi Thurawn-a insuo dingin nangin hung ziek ta la” tiin a mi lèbur a. Poimaw ka sak ĕm leiin, a tawi thei ang takin, ka hung ziek a nih.

‘Suol hi iem a na?’ ti zawna hi zawna olsam deuh ei sawn el thei. Sienkhom, zawna khirkhan tawp el, don harsa deu a nih. Kristien ei hung ni hmaa ei khawvela khan SUOL ei ti hih an nei ngai nawh. Thil thra le thra lo, indik le indik lo, thieng le thieng lo, mawihnai le mawihnai lo, huoi (spirits) hrang hrang, a thra le a sie, ser le sang le puithuna chi dang dang an nei. Thusim, thurachi, tienami le thu le hla tam tak an inhril sawng pei le hriet phaka ei la neihaia inthoka ei sui chun chi-a inthoka inthla sawng thei SUOL ti inlangna a um der nawh niin a’n lang. Khawvela sakhuo lien pali- Hinduism, Buddhism, Christianity le Islam- hai hi Asia rama pieng vong an nih. Upat zawnga tiem chun Kristien sakhuo le Islam sakhuo thlatu bul Judaism hin ngirhmun poimaw tak a chel a, ei thu buon lai ‘SUOL’ ti khom hi anni thukhawchanga inthoka hung suok a nih. Sienkhom a zuitu an tlawm.

Kum 2006-a sakhuo 20 indota khawvel ngirhmun chu hieng ang hin a nih: Christianity (2.1 billion); Islam (1.3 billion); Nonreligious Secular/Agnostic/Atheist) (1.1 billion); Hinduism (900 million) Chinese traditional religion (394 million); Buddhism (376 million); Primal-indigenous (300 million); African traditional and Diasporic (100 million); Sikhism (23 million); Juche (19 million); Spiritism (15 million); Judaism (14 million); Bahai (7 million); Jainism (4.2 million); Shinto (4 million); Cao Dai (4 million); Zoroastrianism (2.6 million); Tenrikyo (2 million) Neo-Paganism (1 million); Unitarian-Universalism (800,000).[1] Hieng sakhuo zuituhai lai hin Kristien sakhuo zuituhai anga bu tak khûka SUOL khukpui hlut an um ve nawh ti inla, khêl ei hril tam ka ring nawh.

SUOL chu iem a na? Mihriem anga taksa le thisen put, ruongam nei, thil um ngei, them thei a ni? A ni naw leh, ngaituona chauha thil um, lungril chauha chêng, tak nei lo (abstract), ngaidana inthlung mei mei a ni? Thil um tak tak a ni chun suolin intranna bul (origin of sin) nei ngei a ta, chu chu khaw lai Baibul changa inthokin am besan tlak thu hmu thei ei ta? Zawlnei Isaiin (14:12-15) Babulon lal deusawna thu a ziek,

Aw nang, ‘Vartrien naupa le
Sikhawvar’ inti hlak pa,
Vana inthokin i tla dêr el a!
Nang, hnam danghai suksetupa,
Hnuoiah pei thlâkin i um ta hi!
Vanah hang lawn kai ka ta,
Pathien arasihai chunga khin,
Ka lalthrungpha indin ka ta,
Hmar tawp kil, pathienhai tlangah,
Lalthrungphaah inthrung ka ta,
Sûm chungah hang kai ka ta,
Chunghnungtak tlukah insiem ka tih’
I ti lungril hlak vei leh khan!
Sienkhom Sheol khur mong rĕtah,
Nam thlâkin i um ta si…

ti hi mihriem siem a ni hmaa Setan lungrilah suolin sin a thaw leia Pathien laka a hel thu le vana inthoka hnuoia pei thlaka a um hrilna anga ngaiin SUOL hung intranna niin mi threnkhatin an ngai a, chu chun Krisien thuring khom a thruoi nasa hle. Sienkhom, bel chieng a dawl am, an naw leh a maimarawl thil deuh hlekin ei ngai am? Nghaisan taka ei nei Mosie chun Setan trobul a ziek nawh

Kum 1450-1410 BC inkâr vela um mi pakhat Mosie chun Genesis, Exodus, Leviticus, Nambar le Deuteronomi lekhabuhai a ziek a. Hi lekhabu pangahai hi Judahai chun Torah an ti a, an sakhuo innghatna bul taka an nei a nih. Genesis bung khatnaa hin hnuoi le van le a sunga thilhai a hung inumtir dan le siem dan a ziek a. Bung hninaa hin Eden Huon a siem thu, a mihriem siem Adam koppui ding Evi a siem thu, Eden huon enkoltua a sie thu, huon lailunga sie le thra hrietna thei a sie thu le chu thei ra ti chauh naw chuh an dû du fak a phal thu, sie le thra hrietna thei ruok chu an fak chun an thipui ngei ngei ding thu a ziek bok a. Bung thumnaa chun Pathien khap thei ra an fak leia an nun a nghong buoi dan, Pathienin trongsie inphura a hrem dan le Eden huona inthoka a hnot suok thu a chuong a. Hi chena hin SUOL ti thumal hi voi khat khom a la chuong nawh.

Bung lina ei hang chuong kai a Adam le Evi nau lutir Kaina-in a sang Abel a that thu le a that hmaa Pathienin Kaina a zilnaah “Ieng dinga i lung a sen? Ieng dinga i hmêl a’n tŭr am a na? Thil indik i thaw chun, lawm i hlaw naw ding am a ni? Thil indik naw i thaw ruok chun suolin i kot bulah a’n châ\n zing che a nih; a hnĕ tum tak chu nang i ni a, sienkhom i hnê lem ding a nih” (4:6-7) ti ei hmu a. Hi hi Baibula ziek ngeia ‘suol’ ti thumal inlangna hmasa tak a nih. Chu chu bung thumnaah satene anga mi sè tuma kotkhar bula inchăntu ang ni loin, ramsa a siemhai laia var vervek bik le dawha thûr chungchuong rûl anga ri nei loa huona hung invak lut jĕl jêl le nuhmei chikah man a, titipui a, dawha hmanga hlĕmtu angin ei hmu a nih. Suol chu ngairuotnaa thil um mei mei ni loin, rûl hmêl putin a tak takin a hung inlang a nih ti a chieng. Thil indik thaw chu suol hne dan, thil indik naw thaw chuh suol mi hnea um a nizie thu Pathien bausuok ei tar lang hi suol umzie hrilfiena thra tak a nih.

Mosie thuzieka inthoka Pathien thilsiem dan ei en chun ‘kopkal’ (positive & negative inkop) vong a nih: hnuoi le van, thim le var, sŭn le zan, lum le dei, nuhmei le pasal, a sie le a thra, thi le dam, vanram le hremhmun, lungngaina le lawmna, trap le innui le a dang dang. Chu chu ei pom a ni chun, SUOL khom hi thilsiem kalphunga inphûm hrim hrim a nih ti ei pom bok tina a nih. Thilsiem huna khan um tah sa hrim, inumtir ngai lo a um a, chu chu THIM a ni a, UMA (Exo. 3:14) chun a kopkal ding VAR a hung inumtir ti ziekin a um (Gen.1:3). SUOL ei ti khom hi thilsiem hmaa lo um tah hrim a ni el thei ti jeldin thei a nih. Hieng hun laia thil tlung hi thusim amanih thurachi tieng zierang put, mihriem tu khomin a hringhrana an hmu phak lo, Pathienin a angpuia a siem mihriem le an inlaichin dan chanchin tar langna dinga Mosie hun laia mihaiin an hriet thiem thei ding zawng le an trongkam hmangruoin a dai thei ding tawka Mosie kuoma Pathien thlarauin a lo inhriettir anga Middle East, abikin tu lai huna Irak ramah, Eden huon khom Mosien a lo inthrut top el a nih ti hmun hming a zieka inthokin a chieng.

Mihriemin iengkim hi ei kalchar huonga inthokin ei kalchar mitin ei thlir a, ei hlam le fŭnin ei inkhi a, ei hung changkang deu deu ruolin ei inkhina hmangruo khom a danglam pei a nih. Pathien ropuizie ei inkhina hmol khom inchen lo rup a ni leiin SUOL ei inkhi dan khom a khuongruol nawh. Pakhat ngaia suol buru, tuolthat khah mi dang ngaiah hmunhnok inthiel ang chauh a nih.

Suol trobul (Original sin)
Suol intran dan (origin of sin) le suol trobul (original sin) hi thil thuhmun a ni naw leiin ngai pol ding a ni nawh. SUOL hung suokna bul hril ding chun suol chu ieng am a na ti hriet phot naw chun thil thei lo tluka ngai ding ni awm tak a nih. Ieng anga sĕlkhăn hrie khomin iemani ti hril fiena um si lo thil hril chu thil thei lo tluk a nih. Suol chu ieng am a na ti hril fiena ruok hi Baibula hin a um naw khom a ni el thei. Suol um thu le a sinthaw hrilna ruok chu a tam. Hebrai tronga thil thra lo, thieng lo, porche, tirdakum hrilnaa Thuthlung Hluia thu mal pali an hmang chu toeiba, seqes, siqus, pigul a ni a, chuonghai chu Septuagint-ah bdelugma tia inlet vong a na, Thuthlung Thara khom chuong ang chun tirdakum hrilnaa hmang a nih.[2] An leh, thil thra lo, thieng lo, tirdakum, porche hrim hrim hi SUOL a ni vong tina ning a ti? Teuh lo e! Tlangmihai thil du le ngaihlut, thil rimsie ‘thu’ hrang hrang (sathu, sithu, ngathu, aithu, tuoithu, bekan thu, antram thu) hi a fa ngai naw ta ding chun thil porche le tirdakum a ni laiin SUOL ruok chu a ni nawh.

Pathien chungchang hrilna theulawji (theology) le inzoma Kristienhai thuring inthlungna chu Eden huona Adam le Eviin Pathien thu awi loa an bawsiet leia Pathien le an inzomna lo intan tah chuh sui zom nawk dinga Pathien remruot sukpuitlinga a hung um dan inziekna Baibul a nih.

Ngaidan le chu chu besana mihriem le a chengna leilung le a sunga thil umhai inrelbawlna le inenkolna dinga ngirhmun hrang hranga inthoka dan siema umhai chu ngirhmun inthlak danglam ang peiin a hung inthlak a. Trum khata khap le phal lo khah trum danga chuh khap a ni ta naw leiin bawsiet ding dan a um ta naw a, Paula khomin, “dan a um nawna hmuna chun suol hi suola ngai a ni nawh” tiin a ziek. Bawsiet thei dan a um chauin suol hi suol a ni thei chauh chun suol ei ti hih bawsietna a nih. Thei ra pakhat char fa lo dinga Adam le Evi kuoma Pathien thupek, dan ngir lai chuh chu hre zinga an bawsiet leiin Pathien le an inzomna sukchatin a um a, Eden huona inthokin hnot suokin an um tah a nih.

Hi truma Adam chunga Pathien trongsie inphur, bawsietna ra hi a kha fek fek khop el: “I nuhmei thu i ngaithlak a, fa lo dinga thu ka pek che thei ra chu i fâk leiin, nangma leiin hnuoi hi trongsephurin a um tah a nih: inrim taka sin thawin i dam sung făk zong ta’ng i ta; hnuoiin hling le buor insuong a ta, huon thlai chu fa ta’ng i tih. I hung suokna pilvuta bok i kǐr nawk hmâ khat chun hmâia thlan tui luong zoi zoiin făk zong i ta; pilvut i ni leiin pilvuta bok kîr i tih” (Gen 3:17-19). Pathien âng sung, hlim tawp lo hmuna inthokin Sheol mong rĕtah a pei thlak top el a nih.

Chu thu chu hrilin, kum sang tam tak hnungah, Tirko Paula chun, “Mi po poin thilsuol an thaw a, Pathien ropuina ang chang thei ta si nawh” (Rom 3:23) a ti bakah “Mi pakhat leia khawvelah suol a lut ang khan, suol leiin thina khom a hung lut a, chuonga mi po po an lo suol tak lei chun thina khom mi po po chungah a tlung a nih. Dan thu pek a ni hma khomin khawvelah suol a um tah a; amiruokchu dan a um si naw chun suol chu suola ngai a ni nawh. Nisienlakhom, Adam huna inthoka Mosie hun chen khan, Adamin a bawsiet anga suol ve lohai chunga khom thina chun thu a nei a nih (5 :12-14) tiin a lo ziek a nih.

Amerikan theulawzian hmingthang Dr. Charles C. Ryrie (1925-2016), Ryrie Study Bible buotsaituin Hebrai le Grik-a ‘suol’ (sin) hrilna tlanglawna hmang thumal pariet a hrilhai chu: “ra, bad (Gen 38:7); rasha, wickedness (Ex 2:13); asham, guilt (Hosea 4:15); chata, sin (Ex. 20:20); avon, iniquity (1 Samuel 3:13); shagag, err (Isai 28:7); taaah, wander away (Ezekiel 48:11); pasha, rebel (1 Kings 8:50) a nih. Hienga inthoka Thuthlung Hlui huna ‘suol’ hringtu-a an ngai chu (1) Pathien thu zawm nuom lona le chu tienga tuklul insuoa lungril helna; (2) Tum threlh ringot khom ni loa a ni naw lem kap ngar ngar tumna a nih. Chun, Israelhai khawsak dana inthokin suolin zierang a hauzie hmu thei a ni bok.

Thuthlung Thar huna ruok chu ‘suol’ hrilna thumal tlanglawn 12 vel hmang a nih. Chuonghai chu Kakos, bad (Rom 13:3; poneros, evil (Mat 5:15); asebes, godless (Rom 1:18); enochos, guilt (Mat 5:21); hamartia, sin (1 Kor 6:18); adikia, unrighteousness ( 1 Kor 6:9); anomos, lawlessness (1 Tim 1:9); parabates, transgression (Rom 5:14); agnoein, to be ignorant (Rom 1:14); planan, to go astray (1 Kor 6:9); paraptomai, to fall away (Gal 6:1); le hupocrites, hypocrite (1 Tim 4:2) a nih. Hieng thumal an hmang dana inthokin ‘suol’ inkhǐna hmol hrang hrang hmang hai sien khom a tawpa an hmang tak chu Pathien thu bawsiet le bawsiet lo a nih.

Suol hrilnaa theulawjianhaiin trongkam leklam tak chuh Grik thumal hamartia a nih. Chu chu Rom 2:23-a Paulan, “Mi po poin thilsuol an thaw a, Pathien ropuina an chang thei ta si nawh” a ti, Saptronga “For all have sinned, and come/fall short of the glory of God” ti-a an inlet hi a nih. BSI suta chuh “Mi po poin thil an suksuol vawng ta a, Pathien ropuina an chang zo ta naw a nih” tiin an sie. Saptronga ‘come/fall short of’ ti-a an inlet tak hrilnaa Paula Grik trong hmang chu ‘hamartia’ ti a ni a, a umzie tak chu ‘threlh’, tumtăr (mark/target) tak per/kap fu phak loa threlh, Saptronga ‘missing the mark’ ti-a an inlet chu a nih. Chu chu ‘suol’ tinaa an ngai leiin suol sinthaw le a kakhawk suina le inchukna chu ‘Hamartialogy’ an ti tah pei a nih.

Ei hang bi chieng ruok chun ‘hamartia’ chu ‘suol’ tina ni loin, suol ra suok le a nghong dan thu hrilna a ni lem. Eden huona cheng Adam le Evi chu Pathien le inpawl phak ngirhmuna um ni hai sien khom, rûl thu awia Pathien thupek an bawsiet leiin an ngirhmun an chăn a, suol rim innam, porche le tirdakum an ni tak leiin felna le thienghlimna Pathien chun a hnawl a, an inhnawmna pangngaia bok inhnawm nawk ding le pilvuta inthoka siem an ni leiin pilvuta bok kir nawk dingin trongsie a’n phur a. Bawsietna intluntu rûl khomin trongsie a dong el bakah an thlahai chen khom an indo pei dingzie thuthup trongkam hmangin a puong bok a nih.

Ama angpuia siem, hringna thuok a’n thuok khum leia ‘mihring’ hung ni tah Adam chu a hnawl fithla thei am? Ama hringna thuok an pai leia mihriem el khom ni lo mihring Adam le a thlahai a hnawl fithla chun Ama le Ama inhnawl a ni naw ding am a ni? Paula chun, “Ama le Ama a’n hnawl thei si nawh” (2 Tim 2:13) tiin a hril. Chuleiin, Iengkim Lalpa le Pathien, Remruottu Mak chun bawsietna leia mihriem le Pathien inkara chadan inthuk tak hruk bit nawk chu Ama Pathien ngei, Naupa ngirhmun chela mihriem taksa puta hung a, Eden bawsietna leia an inzomna intan tah chu kros-ah ama thisen ngeia chăr zom nawk a, pilvut chu pilvutah kir a, chatuon hringna thara hring song dinga thilthawtheina mak taka thonawkna hmathruoitu ni dinga keithoa um nawk a, vanah kir a, ama ringtu taphot Pathien nau nina pe a, an chungthua hrilpuitua thrang a, a mihai lawr khawm dinga hnuoia a hung nawk hmâ khata ama ringtuhai umpuitu ding Thlarau Thienghlim hung sie chu a chatuon remruot dan a nih. Chu lampui chu sukchat tumin, zierang hrang hrang putin, SUOL chun a bei ngat ngat a. Chu chanchin inziekna chu Baibul hi a nih.

A hmaa ei hril tah ang khan, Edena bawsietna hi suol trobul (original sin) ei ti chuh a nih. Chu suol rŭpui/bul khuopna hrui chu tu khomin an sut thei lo, Pathien hnam thlang inti Israelhai ngei khoma tleng fai tuma ni tin ran thisen inhlăna kum sang tam an lo buoipui thlawn a nih. Sim bo thei a ni naw a, ring raka tlak thei a ni bok nawh. Hmangai Johanin, inlarna a hmu thu a zieka chun, “Vantirko thilthawthei tak ka hmu a, ama chun rawl inring takin, ‘Tu am inchikna suoia chăr hi hong a, lekhabuziel hi sût tlak um an ta?’ tiin a khêk a. Lekhabu ziel chu sût a, a sûng en thei tu khom an um naw leiin ka trap ka trap a. Upahai laia pakhat chun, ‘Trap naw rawh, ngai ta, Juda hnama sakeibaknei, Davida Trobul khan inchikna suoi pasari chu hong a, lekhabu ziel chu sût dingin a hne tah’” (5:2-5) ti le “inchikna suoi pasarina a hang hong chun dar chenve lai van a rê thrup” thu a ziek a (8:1). Hi hi suol kai lo, mihriem taksa puta hung, Isu Krista chauin intlanna le inremna sin a thlawna a hung thaw zo ngeizie hrilna a nih.

Suol trobul khuopna chu mi tin ta dingin Kalvari kros-a Isu Krista thina chun tlak fai vong a ni tah. Suol bul hi mihriem sim bo thei a ni nawh. Ring raka ring bo thei a ni bok nawh. Isu Krista ringtu chauh suol bul khuopnaa inthokin a fihlim a, chatuon hringna changin, Pathien nau nina le rohluotu nina a rochung bok a nih. Paula chun, lunginsietna zara tlanna sin hlena um ringtu chu sandam a ni thu le chu chu thilthlawnpek lieu lieu a ni thu a ziek a (Efesi 2: 8-9). Hieng lai thu ei lo inlet le hmang nĕl tah hi a chiengkuong naw leiin, lunginsietna zar ni loa ei ring rak leia ei hlaw suok anga ngai theiin a um a, sienkhom Pathien thu a ni naw zawng hreta kei herna a nih. Pathienin mihriem ta dinga a thlawna sandamna lampui a săt hi lunginsietna zar lieu lieu a nih.

Sandamna lampui hongna ding hin Bethlehem, Kalvari le Thlan thim fe thleng a ngai. Nuomna hmun hmuna pieng thei a ni nawh. Mihriema a hung piengna dinga ruot, a chi-hnam trobul khuo Bethlehema kher a pieng a ngai. Suol bul khuopna suttu ding a ni leiin misuol tawpkhawk hremna kros a hmasuon a ngai. Suol ră thina le thlăn hnĕtu ding a ni leiin thlăn mei mei khom ni lo, Tienhrang thlan let tama ropui lem, mi hausa thlan dinga puk sunga lung kuong an ker, mi lut mei mei thei lo dinga puk kot khom lungkhar rik taka an sǐna chun a ruong chu hrillawka a um angin an inzal a nih. Isu tho nawk thu hlaa hriltuhai laia a thra filora ka ngai chu Pastor Thangngur hla hi a nih:

Suolna khurpui, thina khur thim,
Hnein a tho nawk tah;
Thina leia inrienghai chun,
Hringna thar par angin an lawm,
Mihrâng Tlantu zarin,
Hringna khawpui ram mawi an hluo tah ie.

An leh, Isu Krista hnena chun SUOL chu a hne fai vong tina a ni? Suol khuopna hrui, Pathien le mihriem inzom thei ta loa siemtu chuh sûtin um sien khom, mihriem ei pung dan ang peiin suol khom a pung. Mihriem le suol hi thil inzom tlat a nih. Mihriem thrang loin suol a um thei naw a; Dan bawsetu um loin suolin umzie a nei nawh. Suol chu dan bawsiet a nih. Dan a um naw chun bawsietna a um thei nawh. Bawsietna um loin suolna a um thei nawh.

Hmun pakhata suola kohran le khawtlangin a ngai tam tak hi hmun dangah chu suola ngai a ni naw thei. Sakhuo thi chilh ngam pawl, martar ngirhmuna insie le pielralah chan thra changa leng dinga inngai pawlhai dam hi an ngai dan intrawmpui ve lohai chun misuol tawpkhawk, suolin an mit a sukdel, hremhmuna fe ngei dinga an ngaihai an nih. Hun khata tuolthattua ngai le an khaihlum threnkhat chuh hun dangah mi thienghlim, ram le hnam ta dinga martar changah hlangkaiin chawimawina lukhum an inkhumtir. A hun le hmun zira inenkolna dan mihriemin ei siemhai hi nun dan le khawsak dan inthlak danglam ang peiin a hung inthlak hlak leiin suola ei ngai le suol loa ei sie tam tak hi ennon le bi chieng pei a thra. Ringthar an ni hlim laia châkna suola an tluk nawna dinga khaw threnkhata pasal le nuhmei inhnungtona an inthrungtir dam le inkhawmpuia resawliuson chen thlaka tlangvalin makhata nunghak a leng an khap amanih, Pathienni inser ti leia ieng khom thaw thieng loa an ngaihai dam kha tuhin chu nuizatthlâkah ei ngai tah. Suola ei ngai tam tak hi suol a ni nawh. Suol ni loa ei ngai tah thil tam tak hi suol a ni zing.

Thil poi tak pakhat chu ‘thilsuol thaw’ (committing sin, sinful act) ti le ‘thilthaw suol’ (committing mistake, error, blunder) ti trongkam pahni danglamna ei hriet naw hi a nih. Delhi Version-a “Mi po poin thilsuol an thaw a, Pathien ropuina an chang thei ta si nawh” tia kan inlet chu BSI sut Baibula chun, “Mi po poin thil an suksuol vawng ta a, Pathien ropuina an chang zo ta naw a nih” tiin Rom 2:23 hi an mi siepek a. Sienkhom ‘thilsuol thaw’ le ‘thilthaw suol’ umzie chu sim le hmar anga danglam a ni si. “Thil suol thaw” chu thaw lo dinga ti dan um chu bawsea thil thaw tina a nih. Evi khan sie le thra hrietna thei ra chu Pathienin fak a khap thu le an fak vai chun an thipui ding thu rûl kuomah baihat hrilin a hril zat zat ti ei hriet. Khapna dan chu hre zinga a pasal a fakpui a nih. An thaw suol ni loin Pathien thupek poisa loa bawsein thil suol an thaw a nih. ‘Thil thaw suol’ amanih ‘suksuol’ ruok chu thaw pangpalh lei dam, inhmaw taluo amanih fimkhur zo tawk naw lei dama thaw suol a ni a, chu Saptrong chun ‘to commit error/ mistake/blunder’ an tih. Thil poi bĕk bêk chu ‘thilsuol thaw’ (committing sin) ti po po ‘thil suksuol’ (committing mistake) ti-a BSI sut Baibula an mi’n letpek vong hi a nih. Hi le inzom hin voi tam lekha ka ziek taa chuh, suolin ei sungmit a sukdel hne taluo lei am a ni ding, ei popsa nawh.

Thuthlung Thar huna SUOL NAMBAR PAKHATNA chu Ringna Dan bawsiet a nih. Dan po po khaikhawmtu chu mani ei inhmangai anga khuo le venghai hmangai a ni thu Isu’n a hril angin, Thuthlung Thar huna thupek po po fun khawmtu RING RAWH ti hih a nih. Paula chun, “Iengkim hi ringnaa inthoka suok a ni naw chun suol a nih” Rom 14:23) a lo ti top hrim a nih. An leh, Thuthlung Thar huna SUOL BENVON chu iem ni ta’ng a ta? Ringnawna Suol?

(April 27, 2019; Delhi)

[1] Source: https://www.theregister.co.uk/2006/10/06/the_odd_body_religion/ Dr. Stephen Juan.

[2] Revd Chuauṭhuama, ZOṬAWNG BIBLE DICTIONARY (2011) p.1073-74

###

No comments :